141
dra Broca. Skonstatował on mianowicie, że u wszystkich cierpiących na niemożność wymawiania słów, czyli tak zwaną afazyą, zachodzi uszkodzenie trzeciego zwoju czołowego w bliskości tak zwanej scissura Sylwii i wysepki Reila '). To odkrycie podzieliło uczonych na dwa obozy; jedni przeczyli wszelkiemu związkowi między owymi zwojami a mową, inni, opierając się na coraz liczniejszych doświadczeniach, wykazali stanowczo prawdziwość spostrzeżeń Broca, poprawiając go o tyle, że siedziba zdolności mowy znajduje się po obydwu stronach zwoju wskazanego przez Broca, zwłaszcza w lewej jego połowie.
Do tych doświadczeń klinicznych przyłączyły się spostrzeżenia dwóch fizyologów niemieckich: Fritscha i Hitziga w r. 1870. Zauważyli oni, że prąd elektryczny przebiegający głowę z prawej strony ku lewej, powoduje ruchy niektórych nerwów wzrokowych. To zjawisko zastanowiło ich mocno, postanowili zrobić to samo z mózgiem. Otworzyli więc czaszkę zwierzęcia i puścili prąd wprost na zwoje nerwowe; te same powtórzyły się ruchy. Wówczas chcąc otrzymać nowy dowód na potwierdzenie pierwszego spostrzeżenia, usuwali należycie oznaczone kawałki kory mózgowej; rzeczywiście, za każdym razem następowało porażenie w tych częściach ciała, gdzie poprzednio działający na mózg prąd elektryczny, powodował skurcz mięśni2). Tak więc doświadczenia kliniczne świetnie zostały potwierdzone przez badania obydwóch fizyologów, jak niemniej dr. Ferriere’a, Carville’a, Duret’a, Beltz’a, Charcofa, Pitres’a itd., dając w ten sposób gruntowniejszą, naukową podstawę lokalizacyi. Ma więc ta nauka, jak to sama jej
‘) Por. jego: „Sur le siege de la faculte du langage articulć avec deux observations d’aphasie“ w Bulletin de la Societe anatomi-que 1861 r.
J) Patrz: „Uber elektrische Erregbarkeit des Grossliirns in Ar-chiv fur anatomische und physiologische Wissenscliaft“ t. III, 300—332, 1870; także: dr. A. Gruenhagen: „Lehrbuch der Physiologie“, Hamburg 1887, str. 232, tom III.