page0161

151

słowach wykazać. Wykazanie nasze trudnem i może i niejasnem jest przez to, że jesteśmy zmuszeni ustanawiać nieco niespodziewane zbliżenia między ka-tegoryami zjawisk, które zazwyczaj rozpatruje się oddzielnie.

Istota rozumowania polega na użytkowaniu tych dwóch elementarnych własności: podobieństwa i styczności. Zasadza się ono, w istocie, na rozszerzaniu styczności przez podobieństwo, zasadza się na wyposażeniu wszystkiego co podobne w identyczne własności, zasadza się innemi słowy na twierdzeniu, że z chwilą gdy dwa elementy są identyczne w jednym względzie, są identyczne we wszystkiem. To da się dość dobrze zrozumieć, jeśli wyobrazimy sobie, co się odbywa, gdy spotkają się wyobrażenia o wspomnianych tu własnościach. Przypuśćmy że B jest skojarzone z C i że A podobne jest do B. Wskutek ich podobieństwa przejście od A do B jest łatwe, następnie przez styczność B sug-geruje C, C kojarzy się z A. Jest z niem skojarzone choć nigdy nie były badane razem; skojarzone są na podstawie swego stosunku z B, który jest punktem złączenia. Patrząc na kawałek czerwonego żelaza (A), wnioskuję, że jest gorące (C) ponieważ przypominam sobie wyraźnie lub nieświadomie inny kawałek czerwonego żelaza (B), którego ciepłotę niegdyś zbadałem: to właśnie wspomnienie B, logicy w swej analizie rozumowań logicznych, słownych, nazywają wyrazem środkowym. Nasze przedstawienie rozumowania nie jest wyłączną cechą rozumowania;

http://rcin.org.pl