page0171

163

Scipio

mał zaszczytny przydomek Afrykańskiego. W roku 199 obrano go cenzorem, a w 194 po raz drugi konsulem, a cenzorowie po trzykroć ogłaszali go księciem senatu. W roku 193 wysłano go do Afryki, jako sędziego polubownego między Kartaginą a Massynissą, a w 190 podczas wojny przeciw Antyjochowi, towarzyszył bratu swojemu Luciusowi, jako legat. Trybunowie ludu, namówieni przez stronnictwa nieprzyjazne Scipionom, a na ich czele Kato, w 187 oskarżyli go przed ludem, że dał się przez Antyjocba przekupić. Wtedy Scipio, przypomniał ludowi, że dzisiaj właśnie jest rocznica dnia, w którym niegdyś zwyciężył Anmbala, wypada więc udać się do Kapitolu dla podziękowania bogom. Poznano więc całą niewdzięczność postępowania z tak wielkim mężem i proces zaraz umorzano. Scipio umarł 183 r. w swojej wielkiej majętności, pod Liternum w Kampanii, według innych zaś w 185 lub 184 r.. Z małżonki swojej Emilii, córki Amiliusa Paula, poległego pod Kannami, pozostawił dwóch synów, Publiusza znakomitego zdolnościami i wykształceniem, ale słabowitego i do zajęć publicznych nieprzydatnego, i Lucjusza, który wziął w^r niewolę Antyjocha, niektórego, jako wyrodnego wi75 r., kiedy zażądał pretorstwa, cenzorowie z senatu wyłączyli. Jedną z córek jego była Kornelja, matka Grakchów, drugą zaś zaślubił Publjus Cornelius Scipio Nasica Corkulus. Młodszym bratem wielkiego Afrykanina był Lucjusz Korneljusz Scipio, który wraz z nim był w Hiszpanii, w 193 piastował on urząd pretora, a w 190 jak konsul, otrzymał polecenie prowadzenia wojny z Antyjochem III syryjskim. Po skończonej wrojnie zwycięztwem pod Magnezyją, odbył okazały wjazd tryumfalny i przybrał sobie nazwę Azyjatyckiego. I jego oskarżono, że dał się Antyjochowi przekupić i że kraj oszukał. Skazany na karę pieniężną, sprzedać musiał swą majętność. Potomkiem jego był Lucyjusz Kornelijusz Scipio, którego w 83 r. przed Chr. gdy był konsulem, wojsko opuściło, gdy Sulla przeciw niemu w yruszył. Publijusz Kornelijusz Scipio Emilianus afrykański, młodszy, ulubiony syn Lucyjusza Emil insza Paula, zaledwie mając lat 17 walczył pod wodzą ojca w^r 168 r. i został adoptowany przez syna Scypiona afrykańskiego starszego. Nie uchylając się od surowych starorzymskich obyczajów, usiłował on obok nich nabyć ukształcenia greckiego, w czem dopomagało mu obcowanie z Polibiuszem, a potem ze stoikiem Panecyjuszem i gorliwie przyczyniał się do rozwoju rzymskiej literatury. W roku 151 objął dobrowolnie urząd wojenego trybuna przy wojsku w Hiszpanii. Dał dowody waleczności, ubiciem w pojedynku jednego z przywódzców hiszpańskich, i wstępując pierwszy na mury podczas oblężenia Interkacyi. Także w pierwszym roku trzeciej wojny punic-kiej, 149 przed Chr., służył tylko jako trybun, ale męztwem, prawością i znajomością wojennej sztuki, pozyskał powszechne powożanie. Dla tego w 147 obrany został konsulem i otrzymał polecenie ukończenia wojny z Kartaginą. W towarzystwie Polibiusza i Leliusza, udał się do Afryki, przywrócił tu znowu karność wojskową, Kartagińczyków ograniczył poprzestaniem na samem tylko mieście, którego z zachwianą odwagą bronili, i które dopiero w^r 146 zdobyto. (Ob. Kartagina'). Na zwaliskach miał Scipio los jego opłakiwać, a przeczuwając że i Rzym kiedyś upadnie, miał powtórzyć słowo Homera:    „Przyjdzie

z czasem dzień, w którym święte Ilios upadnie.” W tryumfie powrócił Scipio do Rzymu i odtąd nosił nazwę Afrykańskiego, nietylko już dla tego że ją odziedziczył. Cenzorstwo sprawował w 142 wraz z Mummiuszem, surowo i sumiennie. Na rok 134 r. polecono mu ukończyć wojnę z Numancyją (ob.) i powtórnie powierzono urząd konsula. I teraz zaczął od przywrócenia karności w^t wojsku, ale dopiero po 15 miesięczncm prowadzeniu wojny, miano-

11#