page0001 1

Sto lat temu, Szanowny Kolego, ludzie wielkich zdolności pragnęli dźwignąć z upadku krajowa oświatę i pogrążone w apatyi umysły obudzić do nowego polotu. Zdawało się, że najskuteczniejszym ku temu bodźcem będzie znajomość filozofii, a że ta u nas od dawna była w poniewierce, z niemałym trudem szukali jej za granicą, przypuszczając słusznie, że przeniesiona do kraju, rozproszy na zawsze bezmyślną obojętność na wszystko, czem żyją i oddychają ludy zachodniej Europy. Pokolenie Szaniawskich, Śniadeckich, Jarońskich i tylu innych (niektórzy chlubnie dzierżyli katedry w naszćj starej Wszechnicy), mogło mylić się w wyborze środków, gdy jeden Kanta, drugi Kondillaka, trzeci szkockich mędrców zalecał, ale cel był wzniosły, obrany .trafnie, dochodzony wytrwale.

Raz poruszona ambicya nie ustała więcej, a choc głuszona niejednym letargu umysłowego powrotem, przetrwała złe chwile i śmiało zdążała naprzód. Ludzie poważniejsi czuli doskonale, że ani praca naukowa, ani życie praktyczne nie mogą odbywać się trybem porządnym, cieszyć się ciągłym, normalnym rozwojem, bez jasno sformułowanej filozofii. Stąd coraz nowe wysilenia, aby naród duchowo zleni-wiały utrzymać w pragnieniu ogólno ludzkich ideałów, jak »balsam rzymski« krzepiących w ochocie. Po inicyatorach

http ://rci n ..o rg.pl