page0241

Rodzaje, gatunki i rasy królestwa zwierząt i roślin poznane, opisane i uporządkowane, zacząwszy od olbrzyma, aż do wymoczka; tajemnice połączeń pierwiastków i czynności żywotnych jawnie wykładane i na korzyść praktyczną obracane; jednem słowem — przyroda po oddaniu usług we wszystkich naszych potrzebach, składająca daninę naszemu przepychowi, naszym przyjemnościom zmysłowym , naszym uciechom artystycznym, naszym ucztom itelektualnym: — oto w krótkości statystyka obecna naszego panowania , nie przesądzając przyszłyści, bo któż może powiedzieć dokąd się rozciągnie to panowanie !

Po prawdzie, człowiek jest królem widomego świata; — ale też w zamian za to, winien Stwórcy dań i hołd jako jego kapłan.

Tą cudną myślą anielskiego Doktora, św. Tomasza, zakończmy te uwagi. Samolubne pano-wanowanie istoty stworzonej nad innemi istotami byłoby nieładem i brzydotą w dziele Bożem. Królowanie człowieka nie jest dostojeństwem, któreby miało zostać bez chwały zewnętrznej gloria extrinscca dla Tego, który je nadał.

C. łowiek jest króltm tylko pod waiunkiem, że będzie wypełniał w imieniu całej przyrody funkcyę świętą, która wieńczy jego wielkość. W myśli Stwórcy funkcyą człowieka jest jego kapłaństwo, w szerszem słowa znaczeniu.

Wpraw izie wzniosłe głosy nieba i ziemi śpiewają chwałę Bożą; dla filozofa, nawet tei-sty, kamyk, roślina jest hymnem chwały Stwór-

http://rcin.org.pl