page0301

299

STYL PLATONA.

Nie mogę zabawić dłużej przy kwestyi tak ponętnej, domagającej się jeszcze licznych badań przedwstępnych. Wspomniałem

0    wpływie Empedoklesa (str. 292), z którego Platon nietylko całe wiersze sobie przyswoił i szczegóły niektóre wędrówki dusz, lecz nawet teoryę widzenia i kolorów ^L). Podobnież Pindara złota lira

1    czule Safony melodye odzywają się nieraz z okresów natchnionych Fedrosa, więcej podobnych do prozą wygłoszonego dityrambu, niż do uczonej, poważnej rozmowy. Ale wedte pięknych słów Wi-lamowitza »jeszcze nie zjawił się ten, który nam wyłoży rozwój stylu u największego ze stylistów, od Fedrosa wertherowskiego aż do lat wędrówki w Prawach* ²), bo to, co dotąd zrobiono na tern polu, jest co najwięcej, zebraniem materyału surowego. Układano tablice statystyczne różnych słówek i sposobów mówienia i według nich odróżniano pewne epoki w sztuce pisarskiej Platona, ale wielkich zagadek, mianowicie zależności jego od pewnych wzorów literackich, dotykano tylko pobieżnie. W części to stąd pochodzi, że ci, co piszą o Platonie, rzadko są stylistami, a jeszcze rzadziej filozofami ^s).

60, 62 — 78; powie wtedy o dowodzie platońskim, to samo, co V olq uar dse n p. 257: »jest lo naśladowanie Parmenidesa, jak wszyscy już uznali* Jedyna różnicę pozorną, że byt eleacki jest nieruchomy a dusza u Platona jest źródłem ruchu, wyjaśnimy przy Fedonie. Tutaj wystarcza zaznaczyć naśladowanie argumentacyi i wyrazów. Ale nawet w naśladowaniu objawia zawsze Platon genialną swobodę.

*) Porów. Phaedr. p. 248 c: 0-strp.ó? te 'ASoaaTela; o8e etc. z Empedocl. v. 1 e<jtiv avayxT)4 yprjtxa, $etov •Injcptaii.a 7taXatóv etc. Że Adrastea i Ananke ta sama bogini, zob. Dieterich, Nekyia p. 123 etc. Teoryę widzenia w Phaedr. p. 251 b—d, 255 c. porów, z Emped. v. 3^7 sq. (ed. Mullach). Zob. Volquardsen p' 258; Susemihl I. 248 i t. d.

²) Philol. Untcrsuch. I. Aus Kydatlien p. 221.

^h) Badania statystyczne nad językiem Platona, choć robione z pochwały godną pilnością, nie wydały dotąd żadnych owoców trwałych (Zob. str. 253 przyp. i 264 przyp. 4) a wyrządziły wiele złego przez ustalenie paradoxu, jakoby ilość pewnych słówek rozstrzygała o chronologii dzieła, choćby treść jego świadczyła inaczej (zob. Konst Ritter p. 113 sq. i porów. str. 264 przyp. 4 tego tomu). Fedrosa zaliczają na podstawie tej statystyki niektórzy do dialogów dosyć późnych, co jednak Gompe-rzowi, wielkiemu znawcy Platona a zarazem zwolennikowi owej nowej teoryi, wydaje się do tego stopnia nienaturalnem, że ratuje się hipotezą rozpaczliwą o podwójnej redakcyi Fedrosa (pluton. Aufsdtze. lVitn 1887 p. 28), aby wilk był syt a koza cała Jeżeli to się przytrafia bystremu myślicielowi, przeświadczonemu, że >Kryterya rzeczowe* domagają się innej chronologii dla Fedrosa (p. 27), cóż powiemy o rach' mistrzach tuziukowych, posługujących się ową metodą? Zrozumiał dobrze tę trudność

http://rcin.org.pl