page0332

324

Rossyja

bardzo korzystny dla Russów traktat handlowy. Umarł w r. 912 (ob. O leg). Po nim nastąpił Igo?', syn Ruryka. Poskromił Drewlan, odparł napady Pieczyn-gów, prowadził wojnę z Grekami i zawarł z nimi powtórny traktat Zginął w ziemi Drewlan, w r. 945 (ob. Igor). Po jego śmierci rządziła księstwem owdowiała t)tga\ w r. 957 udała się do Carogrodu i tam chrzest przyjęła (ob. Olga). Syn jej Swiatoslaw, słynny z odwagi wojownik, pokonał Chozarów podbił ziemię Bułgarów naddunajskich; prowadził wojnę z Grekami; wracając' do Kijowa, zginął w bitwie z Pieczyngami (r. 972) nad brzegami Dniepru (ob. Swiatoslaw). Z trzech synów Światosława, najstarszy Jaropełk panował w Kijowie, Oleg posiadał ziemię Drewlańską; najmłodszy Włodzimierz był panem Nowogrodu. Z podziału tego powstały wojny domowe; Oleg zginął w walce z Jaropełkiem; Włodzimierz opanował Kijów, a po zgonie Jaropełka w r. 980 (z rozkazu Włodzimierza zamordowanego) stał się panem jednowła-dnyrn. Odbył kilka wypraw przeciw' Polakom, Jadżwingom (Jatwiagomj) i Bułgarom kamskim. Lecz najważniejszem jego dziełem było przyjęcie z całym ludem religii chrześcijańskiej (r, 988). Państw'o swe podzielił pomiędzy dwóna-stu synów, z których znakomitsi: Izasłali) (syn Rogniedy,) książę połocki, Świętopełk Turowski, Jarosław No wogrod ski, Borys Rostowski i Mścislaw Tmij-tarakański. Umarł w r. 1015 (ob. Włodzimierz /, wielki książę kijowski). Po śmierci Włodzimierza, Świętopełk opanował Kijów', zamordował swych braci Borysa, tlleba (muromskiego) i Światosława (drewlańskiego); lecz w Jarosławie nowogrodzkim znalazł mściciela swych zbrodni; porażony nad rz. Altą zginął bez wieści; lud przezwał go okajannym (podobnym do Kaina). Po ukończeniu walki z bratobójcą, Jarosław osiadł w Kijowie; ziemie po zmarłych braciach pozostałe podzielone między nim a walecznym jego bratem Mścislawem Tmutarakańskim. Po śmierci tego ostatniego, Jarosław panowuł sam nad całą Rusią, z wyjątkiem ksieztwa Potockiego. Odniósł świetne zwyciezłwo nad Pieczyngami, którzy odtąd napadów swych na Ruś całkiem zaniechali. Za Jarosława miała miejsce ostatnia wyprawa na Grecyję; książę ten zaludniał miejsca puste, wzmacniał granice; z miast przez niego zbudowanych znaczniejsze Jurjew (Dorpat) w ziemi Czudzkiej i Jarosław nad bizegiem rz. Wołgi; pierwsze od chrześcijańskiego a drugie od pogańskiego im^:enia księcia nazwane. Lubił nauki, przepisywać kazał, tudzież z greckiego na cerkiew'no-słowiański tłorna-czyć różne księgi; budował i ozdabiał świątynie (z tych znakomitsze, kościoły ś. Zofii w Kijowie i Nowogrodzie). Przypisują mu także zebranie praw, znanych pod imieniem Prawdy ruskiej (ob.). . Umarł w r. l054(ob. Jarosław I Mądrym zwany). Na mocy testamentu Jarosława I, najstarszy syn jego Izasław otrzymał Kijów i Nowogród; Swiatoslaw dzielnicę (wołosP) Czerni-howską; Wszewlod, Perejasławską; Igor, Włodzimiersko-Wołyńską, Więczy-sław, Smoleńską. Do połowy XII wieku, potomkowie Jarosława, zgodnie ze zwyczajem, ziemię ruską uważali za swą posiadłość niepodzielną, reprezentantem jedności której był najstarszy, wielki książę kijowski, obowiązany rozciągać sw^rą opiekę nad młodszymi i godzić ich spory. Jako wykonawca tych obowiązków, pojawia się on, w czasie wojen domowych, na zjazdach (zebraniach) książęcych, przeinaczeniem których, podług pojęć ówczesnych, była obrona praw książętom służących. Jednocześnie w swych ziemiach tak starszy, wielki, iak też i młodsi, udzielni książęta, przyznają, w razie potrzeby, doradcze znaczenie starszym drużynom, dumom (rady) bojarskim, które praw ludzi służbowych broniły, oraz narodowym zebraniom gminnym, które przestrzegały praw jakie się należały przemysłowymi wclnym ludziom gmin, miast (grodów) i przygrodów.