page0034

24 S. DICKSTEIN.

definicye pojęć i zjawisk ekonomicznych, tablice architektoniczne ekonomii politycznej, tablice rozmaitych gałęzi przemysłu, znajdują się w rękopisach już to ukończonych, już to we fragmentach⁵). Pewna ich część po śmierci Wrońskiego zebrana, wydaną została w książce oddzielnej, o której mowa będzie później. Niektóre z swych pomysłów ekonomcznych ogłosił sam Wroński w późniejszych czasach.

W poprzednio wspomnianym regulaminie towarzystwa lekarskiego w Marsylii, jak i w tych pracach z dziedziny ekonomii, uwidocznia się Jl wybitny lalent. klasyfikacyjny Wrońskiego, stanowiący jednę z charakterystycznych cech jego umysłu, nad którą wypadnie nam się dokładniej zastanowić na właściwem miejscu.

Jeszcze obszerniejsze prace rękopiśmienne należą do statystyki ludności. Wielokrotnie zajmuje się Wroński metodami oznaczenia ludności i stosuje teoryę do wielkiej pracy statystycznej, mającej na celu zbadanie stosunków ludnościowych departamentu Ujść Rodanu. W pracy p. t. „Źtat physiąue de la population du departement des Bouches du Rhóne^u zajmuje się statystyką urodzeń od roku VII do 1808, statystyką zejść, porównaniem obu, wreszcie oznaczeniem liczby mieszkańców. Rozwiązanie ogólne zadań statystycznych opiera na formułach matematycznych.

Ciekawą jest również praca, odnosząca się do ogólnej statystyki rzeczypospolitej Kolumbijskiej. Dowiadujemy się, że pewna spółka złożyła ofertę rządowi kolumbijskiemu w sprawie przygotowania w ciągu lat pięciu statystyki kraju, obejmującej: oznaczenie topograficzne całego terytoryum, oznaczenie liczebne jego produktów przemysłowych, statystykę polityczną. Wroński należał do tej spółki, bo w rękopisie całkowicie dochowanym podaje bardzo szczegółowy opis zamierzonej roboty. Nie wiemy, czy ta praca była podjętą; zdaje się, że ukończona być nie mogła, bo w r. 1810 Wroński był już w Paryżu, gdzie przez dłuższy okres czasu zajmowały go prawie wyłącznie prace czysto matematyczne.

Najważniejsze atoli znaczenie pomiędzy badaniami z tej epoki należy się pracom nad mechaniką niebieską. Wroński posiadał, jak wiemy, gruntowną znajomość astronomii; wystudyował „Mechanikę niebieską “ Laplace’a, jak tego dowodzą liczne ustępy jego notat i rękopisów, i po takiem przygotowaniu zabrał się do „reformy “ mechaniki nieba. Obszerne rękopisy, w których znaleźć już można ważniejsze po-mysły, jakie później w tym przedmiocie ogłosił, wykazują, że trudnej tej pracy poświęcił lwią część swego czasu i trudów.

Rękopisy o oznaczeniu orbit planet i komet, o masach ciał stanowiących układ planetarny i inne można uważać za roboty przygotowawcze.

http://rcin.org.pl