page0407

403

różnice w ukształtowaniu zarodków rozmaitych gatunków na tych samych stopniach rozwoju. Niegdyś utrzymywał Baer¹), pod którego powagę ucieka się Haeckel, iż zarodki ssaków, jaszczurek, wężów i żółwi są do siebie całkiem podobne w sta-dyach pierwszych rozwoju zarodka. Otóż Fleischmann słusznie podnosi, że co za dni Baera uchodziło, nie może być rozstrzygające po latach całych rozwoju embryologii, i że każdy, kto poświęca się studyum dziejów rozwoju życia zwierzęcego, łatwo może oznaczyć z małego krążka zarodkowego, do jakiej klasy i gatunku należy dany zarodek zwierzęcy. Owszem, różnice te były już znane przed laty dwudziestu tak dobrze, iż anatom z Getyngi, W. Krause, naraził się w r. 1873 na wielkie szyderstwa, kiedy zarodek kurczęcia we wczesnym stopniu rozwoju, podsunięty mu przez jednego z uczniów, opisał jako zarodek człowieka. Zwracając się do wywodów Haeckla, iż kijanka żaby posiada kształt do ryb podobny, powiada Fleischmann, że zachodzi w tym razie takie podobieństwo, jak między motylem Callima paralecta z Indyj wschodnich, a liściem zeschniętym drzewa, na którem motyl szuka schronienia bezpiecznego. Ponieważ motyl ten posiada zabarwienie, z powodu którego tatwo może być dostrzeżony przez ptaki, więc motyl broni swego życia w ten sposób, iż uczepiwszy się gałązki, zwija skrzydła w górę nadając im formę liścia zeschniętego tak, iż nie tylko ptaki, lecz nawet człowiek łatwo może być w błąd wprowadzony. Czy zaś wolno budować na takich analogiach, jak między kijanką i zarodkiem rybim, twierdzenie, mające być zasadniczem prawem biologicznem? To też nawet uczeń i przyjaciel Haeckla, O. Hertwig, twierdzi, że »dzisiejsza komórka jajowa a jej przodkowie jednokomórkowi w dziejach rozwoju pnia mogą być przedmiotem porównania tylko o tyle, o ile podpadają pod pojęcie wspólne komórki«²); Hertwig radzi też w brzmieniu prawa biogenetycznego usunąć wyrazy: »powtórzenie form przodków wygasłych« (Wiederholung von Formen ausgestorbener Vorfahren), a miasto nich wprowadzić inne, mianowicie: »Powtórzenie form, które są prawidłowe dla

^J) K. von Baer: Uber die Entwicldungsgeschichte der Thiere. Koe-nigsberg 1828, część I, str. 221.

*) O. Hertwig. Allgemeine Biologie j. w., str. 594.

http://rcin.org.pl

26*