page0435

431

protoplazmy oświetlona zaczyna się kurczyć i przesuwać do miejsca zacienionego, albo. jak na drzewach, zagłębia się w szczeliny drzewa, i wydobywa się na jego powierzchnię dopiero wtedy, kiedy światło przestanie padać ną drzewo. Otóż w sposób podobny zachowuje się ustrój zwierzęcy jednokomórkowy: Pelomyxa; w ciemności wykonywa ona ruchy dość energiczne, bo wciąga i wyciąga wypustki swego ciałka i przez to pełza; jeżeli się ją atoli wystawi na działanie światła, wciąga ona natychmiast wszystkie wypustki i przybiera formę kuleczki nieruchomej. Co do stopnia wrażliwości jest rzeczą znaną, iż u roślin jest on bardzo wysoki. Dość powiedzieć, że wystarczy na wdosku rosiczki (Drosera rotundifolia) z rzędu czułkowych położyć koniec wdosa, ważący zaledwo 775740 gr., a zaraz następuje jej reakcya przez zgięcie się ku środkowi liścia; ten sam skutek osiągniemy działając na rosiczkę 2000000 grama fosforanu amoniakowego; takie zaś podniety nie wywołują w wielu organizmach zwierzęcych żadnej reakcyi. Przy znieczulaniu za-pomocą chloroformu, morfiny itp. środków' zachowuje się plazma roślinna mimozy tak samo, jak plazma komórek nerwowych lub też grzybków' fermentacyjnych, jak to wykazał Klau-dyusz Bernard¹).

Wobec takich rezultatów przypęmniano sobie, że przecież rodzaj odżywiania Się i jakość pokarmów pobieranych oraz rodzaj przemiany materyi może posłużyć za wskazówkę przy rozróżnianiu osobników' jednego królestwa od osobników drugiego królestwa.

Niestety i tu są w'yjątki, chociaż bezsprzecznie to znamię sięga głęboko w naturę ustrojów obydwóch królestw. Z jednej bowiem strony grzyby 1 pleśnie nie. asymilują bezwodnika węglowego, nie pobierają węgla 1 nie tworzą z jego związków' utworów organicznych, tylko żyją kosztem gnijących części organicznych z ustrojów roślinnych lub zwierzęcych. Z drugiej zaś strony istnieją rośliny tak zw. ow^radożerne (rosiczka, mu-chołówka, dzbanecznik (nepenthes) itp.), które posiadają urządzenia specyalne do chwytania ow^radów, osiadających na ich liściach; owad po schwytaniu zostaje strawiony przy pomocy

ą Por. Prof. Dr Józef Nusbaum: Z zagadek życia. Lwów 1900, str. 11 nastp.

http://rcin.org.pl