page0485

477

Rudzik — Rudzki

ma robecula L.) ob. Pokrzewka. Prof. Jarocki w Zoologii swojej użył nazwę Rudzik na oznaczenie rodzaju Saxicola.

Rudzka ziemia, tak przedtem zwała się ziemia Wieluńska, od głównej osady Ruda, bezwątpienia z odległej wielce przeszłości pochodzącej. Należała ona zawsze do dzielnicy książąt Wielkopolskich i doznawała rozmaitych kolei losów. Opanował ją na czas mejakiś Mieczysław książę Opolski i Raciborski, lecz w r. 1251 odzyskał Przemysław książę Wielkopolski. Znowu w r. 1281 Leszek Czarny na którego spadła prawem sukcessyi, odstąpił ją Henrykowi pobożnemu, księciu Głogowskiemu. Za Władysława Łokietka wrócona Polsce, puszczona została znowu w lenność w r. 1370 Władysławowi księciu Opolskiemu przez króla Ludwika. Lecz za wyniesieniem na tron Piastów Władysława Jagiełły, przyłączona ostatecznie 1396 r. do Polski. Ziemi tej początkowo była stolicą teraźniejsza wieś Ruda (ob ), która niewątpliwie była kiedyś obszernym grodem, a nazwę swoją mogła przyjąć od pokładów rudy żelaznej, po łąkach błotnistych i lasach niskiego położenia obficie się znajdującej. Kazimierz Sprawiedliwy przeniósł ją ztąd około r. 1190 do nowo założonego Wielunia. Mimo to ziemię te długo zwaną Rudzką, a kasztelani Rudzcy spotykają się po dawnych dyplomatach jeszcze w końcu XV wieku. Z tych najdawniejszy jest Jan z Klimuntowa 1220 r., a ostatni Jan z Rytwian Zborowski 1498. Hincza z Rogowa, dziedzic na Działoszynie, pisał się w roku 1409 podkomorzym Rudzkim.    F. M. S.

Rudzki (Maciej Alexander), doktor teologii i obojga prawa. Nauki kończył w Krakowie, tamże stopnie uczone otrzymawszy, obrał sobie stan duchowny i był proboszczem w Andrzejowie. W r. 1650 bawiąc w Rzymie, napisał historyją swojego kościoła, którą wydał Stefan Damalewicz (ob.), pomnożywszy ją swojemi przypisami p. t.: Lux Ecclesiae Andreomemis S. Catha-rina (Rzym, 1650, w 4-ce); oprócz tego jest on autorem dzieła religijnego polskiego p. t.: Nabożeństwo różańcowe (Kraków, 1650, w 8-ce); F. M. S.

Rudzki (Jędrzej), filozof, teolog i kaznodzieja, urodził się w Wielkopolsce w r. 1714, przyjęty do zgromadzenia jezuitów 1728 r., uczył retoryki w Kaliszu, filozofii w Gdańsku, teologii w Krakowie, był kaznodzieją w Piotrkowie i rektorem kollegijum tamże. Umarł w Krośnie 1766 r. Oprócz wielu kazań mianych na uroczystościach kościelnych lub na pogrzebach znakomitych osób oddzielnie drukowanych, wydał: 1 Philosophia ortodora (Poznań, 1747 roku, w 8-ce); 2) Philosopkia ortodoxa omnium fero saeculorum consensu illu-strata (Lublin, 1750, w 8-ce).    F. M. S.

Rudzki (Franciszek Skarbek), urodził się w Warszawie 1766 r. Ukończywszy nauki w szkołach pijarskich, pierwsze lata młodości swojej wśród książek i w towarzystwie znamienitych ludzi spędził. Znany dobrze uczonemu Max. Ossolińskiemu, z nim podróże do Lwowa i Wiednia odbywał. Wróciwszy do rodzinnego miasta, zaczął służbę w nowoutworzonej komissyi edukacyjnej, wówczas to zawarł ścisłą przyjaźń z Tadeuszem Czackim, która trwała do samej śmierci tego ostatniego. Z nim w komissyi edukacyjnej pracował Rudzki i na towarzystwa ówczesne oświeconych ludzi uczęszczał. Po upadku Rzeczypospolitej, kiedy Czacki utworzył w Krzemieńcu nową komissyją, tak dla utrzymania tamecznej szkoły jako i dla szkółek wiejskich w gubernii Wołyńskiej, w całej tej pracy główną dlań pomocą był Rudzki, który się na Wołyń przeniósł i aż do ostatnich czasów z niezrównaną gorliwością pracował jako sekretarz tej komissyi przez lat 30 aż do roku 1830, w którym umarł cały życiu publicznemu oddany. Jako autor mało pracował, jednakże w chwilach