page0513

505

Rfippel — RuptcCht

przez co uczynił je jednem z najbogatszych w Niemczech. W r. 1888 ofiarował biblijotece miasta Frankfurtu, zbiór monet i starożytności egipskich, a później szacowny zbiór rękopismów etiopskich, inne zbiory jego zaginęły w roku 1834 podczas rozbicia okrętu przy brzegach Francyi. Miasto Frankfurt za wszystkie dary zapewniło RiippePowi dochód dożywotni po 1,000 guldenów rocznie, towarzystwo zaś geograficzne w Londynie, prace jego nad poznaniem północnej i wschodniej Afryki wynagrodziło wielkim medalem.

Ruprecht (zwany Clemens, dobrotliwy), elektor Palatynalu, i w ro-1400—1410 niemiecki cesarz partyi przeciwnej Wenzelowi (ob.)_; urodził się w r. 1358, najstarszy syn elektora Palatynatu Ruprechta II, dostąpił po ojcu 1398 godności elektorsk.ej. Już podczas pierwszego uwięzienia cesarza WenzePa w Pradze, przez jakiś czas zarządzał krajem. Gdy nakoniec zwołane w 1399 do Marburga dla utrzymania praw państwa zgromadzenie elektor-skie (Moguncyja, Kolonija, Saksonija, Palatynat), 80 Sierpnia 1400 pozbawiło WenzePa cesarskiej godności, członkowie tego zgromadzenia Ruprechta cesarzem obrali. Atoli liczne stany państwa nieuznały go. Także Akwisgran, miasto koronacyjne, zabroniło mu wstępu, wykluczył więc takow^re z rzeszy niemieckiej i kazał się koronować w Kolonii. W r. 1401 Ruprecht przebył Alpy dla przyjęcia w Rzymie cesarskiej korony i dla pokonania swojego przeciwnika medyolańskiego księcia Galeazzo. Ten ostatni jednali w roku 1408 pobił go przy jeziorze Garda i udaremniwszy jego zamiary, zmusił do pow rotu do Niemiec. Chociaż teraz WenzePa własny brat Zygmunt był uwięził, Ruprecht jednak nie zdołał wszędzie swojej godności utrzymać. Położył on nieja-kie zasługi przez zburzenie zamków rozbójniczych w Wetterau. W r. 1406 usiłował przecignąć na swoje stronę stany Brabantu i Limburga, lecz oparł się temu dom Burgundzki. Bez skutku także w r. 1409 zwołał koncylijum kościelne dla obalenia schyzrny. Drugą żoną jego była Elżbieta, córka burgrafa Norymbergi. Umarł w Oppenhe.m 19 Maja 1410. Po jego śmierci Moguncyja i Kolonia obrały cesarzem Jodocus’a z Marchii, a Trewiri Palatynat Zygmunta, króla węgierskiego, brata Wenzl’a, podczas gdy Saksonija sama tylko przy Wenzelu pozostała.— RupPOCht (książę), irzeei syn nieszczęśliwego elektora Palatynaiu Fryderyka V (ob.) i Elżbiety angielskiej, urodzony 1609 w Pradze, walczył w wojnie trzydziestoletniej przeciw wojskom cesarskim, lecz od 1638—-48 przebył w niewoli, a potem udał się do Anglii do stryja swojego Karola I, który mu nadał tytuł księcia Cumberland. Podczas wojny domowej, mężnie i natarczywie dowodził jazdą królewską przeciw' wojskom parlamentu, lecz w 1644 pobity został pod Marston-Moor. Po porażce pod Ra-seby, gdzie dowodził lewem skrzydłem, zamknął się w Bristol, ale wnet poddał je Fairfa\0'vi, generałowi wojska parlamentu. Karol I za to złożył go z urzęuu. Po straceniu króla otrzymał on dowództwo nad częścią floty, która pozostała wierną Stuartom, wiódł wojnę rozbójniczą z Angliją i nakoniec w r. 1654 umkął do Francyi, gdzie ówczesny król Karol II okręty sprzedał dworowi. Po restauracyi wrócił książę Ruprecht do Anglii i przez Karola II obsypany łaskami i godnościami, wszedł do grona rady tajnej, a w 1665 dowodził wraz w Monkiem, w 1673 zaś samoistnie jako admirał angielsko-fk an-cuzką flotą przeciw holendrom, chocia*. przeciwny był tej wojnie. Umarł w Londynie 1688 jako gubernator Windsoru. Gorliwie i skutecznie zajmował się naukami przyrodzonemi i mianowicie znał doskonale fizykę i chem..ą, tak że lud przypisywał mu związki z szatanem. Dał on początek <vielu pożytecznym urządzeniomj wynalazkom, jak np. tak zwanemu pryncmetalowi, urządzeniu do-