page0514

506

Ruprecht — Ruryk

brych dział, uorganizowaniu angielskiego towarzystwa Eudson&bai. Wprowadził także do Anglii manierę mezzotinto.

Ruptura, ob. Ma.

Rura lub lufa, ta część strzelby, w którą się kładzie nabój. W staropolskiej kuchni, a i dotąd po wielu domach, słynny jest barszcz z rurą czyli z go-leniową kością wołową, wypełnioną szpikiem. Ztąd przysłowie, na człowieka niezdarnego i ograniczonego: ,,to rura bez szpiku do barszczu.’ albo „to rura do barszczu.”    K. Wl. W.

Rurka bezpieczeństwa. Takie nazwisko noszą rurki, mające na celu zabezpieczenie aparatów chemicznych od rozerwania przez gazy w zbyt wielkiej ilości wywiązujące się, albo też zabezpieczająca od Zjawiska zwanego ab-sorbcyją, to jest od wciągnięnia płynu gazem nasycanego lub gaz opłukujące-go, do naczynia z którego się gaz wywiązuje i które będąc często gorące mogłoby uledz pęknięciu. Najużywańszą jest rurka bezpieczeństwa Weltera z bańką w środkowej części wydętą. Rurki bezpieczeństwa proste są używane przy flaszach W oiilfa.    T. C.

Ruryk, Rorik, Rurek, Hrerek, pierwszy zdobywca skandynawski krajów Słowiańskich, Normanowie często deptali po ziemiach Słowiańskich i przebiegali je w różnych kierunkach, to jako kupcy, to jako rycerze spiesząc-się do Carogrodu, żeby się nająć cesarzowi. Zuchwalsi łupieży!i na pobrzeżach i z ludów ściągali daninę, którą płacić weszło nawet w zwyczaj, w prawo obustronne. Słowianie północni nazywali Waregami tych nieproszonych gości. Raz przepędzili łupieżców za morze i nie dali im daniny, poczęli się wtedy sami rządzić i nastały ztąd Wielkie kłótnie, powstał ród przeciw rodowi. Postanowili więc z zamorza przywołać księcia, żeby rządził niemi według porządku i prawa. Zebrali się w jedno Czudź, Weś, Słowianie ilmeńscy i krzywicze, to jest sąsiednie plemiona fińskie i słowiańskie zostające z sobą od wieków w^r pewnych stosunkach handlowych. Wszystkim tym plemionom dokuczały zarów^rno najazdy Waregów\ Wszystkie wspólnie żądały własnemi siłami zapohiedz nieładowi wewnątrz, zabezpieczyć się od napaści zewnątrz. Wysłali do Rossów, którzy najbliżej ich w Skandynawii mieszkali. „Ziemia nasza mówili oni, waelka i obfita, ale porządku w niej niema, chodźcie kniaźyć i władać nami.” Wybrało się na to zaproszenie trzech braci z rodami swojemi, wzięli z sobą wszystką Ruś i przyszli, Ruryk, Syneus i Truwor. Był to najazd: zaproszono samych książąt, a przyszli z całą Rusią, zebrali wszystkie rody swoje, to jest zbrojne drużyny. Ruryk osiadł w Ładodze, dwaj bracia inni na Białem jeziorze i w Izborsku. Siedli bracia ci po granicach plemion, które ich przyw^rołały, Ładoga miała zasłaniać Je od północy, Białe jezioro od wschodu to jest od Riarmii, Izborsk od Lettów, ludu zachodniego. Ruryk był znakomitym czasu swego wojownikiem, należał do tego pokolenia królów^r morskich, które całą Europę zachodnią podówczas przerażało, które zaniepokoiło ostatnie dni Karola Wielkiego. Ruryk często bywał na zachodzie, jako bohatyr i rycerz. Na stare lata udał się w^rśród Słowian zaproszony budow-ać państwo, bo dotąd życie mu spływało wśród niebezpieczeństw i zawodów. Człowiek chytry, rozumny, prawdziwy wzór Warega, Osnuł zaraz olbrzymie plany, które zwolna wykonywał. Chciał panowania a wyglądał na prostego najemnika. Lepiej mu było na początek osiąść w Ładodze, bo ztad miał bezpośrednie zetknięcie się ze skaniynawską ojczyzną, gniazdem wojennych ludzi. Bliska z Ładogi w razie niepowodzenia była ucieczka, prędsza tam i odsiecz od ziomków, do Ładog zwykle też przypływali żeglarze skandynawscy, tu port mieli. Ostrożny Ru-