page0558

550

Russell

Russell, nazwisko starożytnej rodziny angielskiej, pochodzącej z Nor-mandyi. miała ona przybyć do Anglii z Wilhelmem Zdobywcą. Najdawniejszym w dziejach wspomnianym jej członkiem jest sir Ralph de Russel, zajmujący w r. 1221 stanowisko gubernatora w Corfe-Castle. Lecz pierwsze podstawy znaczenia i potęgi domu tego założył John Russel, wyniesiony za panowania Henryka VIII do godności barona, mianowany przez tegoż monarchę wielkim admirałem i kanclerzem, obdarzony nadto obszernemi posiadłościami z zajętych przez rząd dóbr kościelnych. W r. 1550 miauow^rany hrabią Bedford umiał sobie zjednać przychylność królowej Maryi. — William Russel, syn piątego hrabi Bedford, słynny przewodnik stronnictwa przeciwnego rządom Karola II, wplątany w spisek księcia Monmouth, poniósł śmierć na rusztowaniu r. 1683. Po wstąpieniu na tron angielski Wilhelma III, wyrok ten został uniew ażniony , a ojciec Williama Russell, otrzymał tytuł księcia Bedford — Edward Russell, stryjeczny brat Williama, wsławił się jako admirał angielski zwycięztw^rem nad flotą francuzką pod la Hogue — John RussellI, książę Bedford, jako poseł angielski układał w r. 1762 w Paryżu warunki pokoju, w^r następstwie którego Fryderyk Il-gi od Anglii opuszczony, a Większa część zaborów uczynionych w czasie wojny siedmioletniej, Francyi zwróconą została. Obecnie jest księciem Bedford Francis Russell, starszy brat lorda John’a Russell. — Russell (lord John), jeden z najznakomitszych angielskich mężów stanu, urodzony 1792 r., jest drugim synem księcia Bedford, zmarłego roku 1839. Początkowe wychowanie otrzymał w Edynburgu, a w r. 1814 wstąpił do izby niższej, gdzie za przykładem innych członków swej rodziny, przyłączył się do stronnictwa Wigów i stanął w obronie zasad polityki liberalnej: za główny ząś cel swych dążności obrał reformę parlamentu. Już na posiedzeniach r. 1819 silnie popierał wniosek. Burdetta dotyczący tejże kwestyi. W r. 1822 wystąpił z świetną mową, chcąc spowodować parlament do stanowczego zastanowienia się nad ówczesną reprezentacyją narodową; lecz porywająca wymowa Peel’a i Canning a udaremniła jego usiłowania, a wniosek został zupełnie odrzucony. W r. 1826 ponowił swą propozycyję w innym kształcie, żądając aby zapobiegano przy wyborach nieprawym wypływom i przekupstwu. Po rozwiązaniu posiedzeń w tymże roku, wybrany przez małe miasto irlandzkie na członka nowego parlamentu, przemawiał energicznie za sprawą grecką. Później w r. 1829 popierał rząd w zamiarze przeprowadzenia swobód dla katolików. Na początku następnego roku podał ważny projekt udzielenia prawa wyborczego wielkim miastom fabrycznym i handlowym, jako to Leeds, Manchester, Birmingham, i t. d. Przy głosowaniu wniosek otrzymał 140 głosów przeciw 180, co już zwiastowało pomyślny na przyszłość skutek dla reformy parlamentowej. Za ministerstwa lorda Grey, Russell wstąpił do gabinetu w r. 1830 a w następnym roku przedstawił izbie niższej z polecenia towarzyszy słynny wniosek reformy. W długiej i zaciętej walce wywołanej przez tenże wniosek rozwinął swe zdolności i całą energiję, aby osiągnąć cel któremu się niezmordowanie poświęcał od czasu wystąpienia swego na widownię polityczna Przy ustąpieniu wigów z ministerstwa w r. 1834, Russell także złożył swe urzędowanie, poczem przewodniczył w parlamencie połączonej oppo-zycyi wigów i liberalistów. Po krótkotrwałem ministerstwie torysowskiem zajął w nowo utworzonym gabinecie pod prezydencyją Melbourne miejsce sekretarza stanu spraw w ewnętrznych. Korzystając z wielkiego swego wpływu w gabinecie wiele się przyczynił do nowej organizcyi wychowania publicznego, do zmiany w rozporządzeniach dotyczących uboższej części ludności i ulepszeń