page0518

510

Ruryk

wielkie, nie potrafiły zdobyć Wyszogrodu. Ruryk tymczasem umiał na swoję stronę skłonić Jarosława łuckiego, który zbliżywszy się, rzucił popłoch na oblegających. Świetne a niespodziane zwycieztwo padło na stronę Rościsławi-czów. W Kijowie miał panować książę łucki, ale nie utrzymał się, dynastyja zaś smoleńska sprzeciwiała się czernichowskiej. Ruryk wśród tych zapasów stracił brata Mścisława Chrobrego i został sam z Dawidem w kijowskich stronach. Wkrótce sam opędzać się musiał nieprzyjaciołom, bo po śmierci również Romana. Dawid wstąpił na stolicę smoleńską. Ruryk nie dał więc sobie rady ze Świętosławem czerniechow skini, z którym ciągle spierał się o Kijów i jeden drugiego przepędzał. Ustępując raz przed potężniejszym wrogiem, uznał Świętosława za głowę książąt, przysiągł mu i dostał za to wiele grodów naddnieprzańskich i Owrucz, wymówił jednak sobie na Kijów prawo następstwa. Z dobrej woli godził wtedy Świętosława ze strasznym księciem suzdalskim; ziemia błogosławiła tej zgodzie, bo mniej cierpiała. Ruryk doczekał się pociechy z syna Rościsława, który począł się odznaczać w bojach; prawda, że na czele Torków i Berendejów. Ruryk tak był zależny od tych swoich sprzymierzeńców, że Kuntuwdejowi kniaziowi Torków, który z Połow'cami palił Naddnieprze, musiał dąć ze swoich posiadłości grodek Dwereń, leżący nad brzegami Rosi. Pokrewieństwo z Połowcami już się skończyło i miał wtedy Ruryk drugą żonę, siostrę książąt pińskich i turow'skich. Gwiazda Romana wołyńskiego poczynała błyszczeć: książę to, zięć Ruryka, marzyło o połączeniu Wołynia z Haliczem, w którym dynastyja była już na schyłku. Już ostatni książę panował na grodach czerwieńskich, syn Jarosława Ośmiozmysła, Włodzimierz, ów wygnaniec, którego ongi Ruryk wydał ojcu; brat księcia nieprawy, ulubieniec ojca, schronił się do Ruryka ucieczką. Teść popierał Romana w jego zamysłach i kiedy wyprawa pierwsza do Halicza nie udała się a bełzki książę, brat nie chciał Romanowi oddawać Wołynia, Ruryk posunął się do groźby w sprawie księcia i sprawę wygrał. Wyciągał też rękę i do suzdalców, nad któremi już panował Wszewłod brat Andrzeja. Xa syna jego Rościsława czekała bogata 8-letnia córka Wszewłoda, Wierchusława. Świetne wesele odbywało się w Bia-łogrodzie, było na niem przeszło dwudziestu książąt. Takie stosunki i przymierze zapewniały pokój stronom kijowskim. Ruryk z bratem smoleńskim trzymali na uwięzi Świętosława czerniechow'skiego w Kijowie, który rozbroił się zupełnie i miał tylko godność wielkiego księcia, nie piastując jego władzy. W kijowskiem, nierównie silniejszy był Ruryk od Świętosława, któremu marzyło się chwilowo o zdobyczach na dzielnicy smoleńskiej, suzdalec i temu przeszkodził. Kiedy umarł Świętosław' w^r r. 1194, Ruryk wstąpił na stolicę kijowską na mocy układu. Suzdalski książę, który coraz więcej stawał się panem położenia, przysłał swoich bojarów, żeby go wprowadzili. Ruryk brał tytuł wielkiego księcia, ale nie miał już nic z tego, co dawnych wielkich książąt podnosiło, był tylko panem najdostojniejszej ziemi, bez sławy i bez siły, był panem małej, ściśniętej dzielnicy, na nic nie wywierał wpływu swoją władzą, kłócił tylko jak inni książęta sprawy sąsiadów', przez co nieszczęśliwa ziemie cierpiały. Niemając czem już rozporządzać, chciał w małem swojem państw ie rozdawać synom swoim i wiernym książętom dzielnice, a robił to z pewną okazałością i według tradycyi, bo do narady wołał brata ze Smoleńska, Dawida. Wśród zabaw przyjmowano gościa. Uznawszy następnie suzdalskiego Wszewłoda za głowę książąt, Ruryk był spokojny słabością swoją, lecz obraził opiekuna, kiedy synowi Rościsławowi dał Białogród i zięciowi Romanowi w posagu pięć grodów: Torczesk, Trypol, Kaniów', Korsuń i Bohusław. Trzeba było.