page0559

Skotniki — Skowronek

W n' a

091

dostępnej szczytowej ścianie zastanawia tu każdego, bo osobliwszy budowli uadaje wyraz. Jestto jednak znamię wspólne wszystkim kościołom przez Jarosława stawianym. Przypomina ono, że fundator nie prostą ale boczną drogą dostąpił do arcybiskupiej godności, za co potem szczerze pokutował. Kościół Skotnicki pokryty jest gontem; dawniej wznosiła się nad jego dachem wieżyczka, ktura od pioruna została uszkodzona, a następnie rozebrana. Wewnątrz nie ma żadnej odległych starożytności pomników, portret bowiem założyciela arcybiskupa Jarosława na płótnie malowany, który tu się znajduje, zaledwie do XVII wieku odnoszonym być może. Oprócz tego portretu jest tu kamienny nagrobek rodziny Piaseckich z XVII pochodzący stulecia. Utrzymuje się tutaj podanie, że kiedy król Kazimierz Wielki obiadawał raz we wsi Skotnikach, nader długo na danie obiadu musiał czekać. Zdziwiony zapytał się o przyczynę; odpowiedziano mu że Skotniki nie mają wody, i że po nią o pół mili, aż do Koprzywnicy posyłać muszą. W skutku tego wydał przywilej dziedzicowi na sprowadzenie kanałami wody z rzeki Koprzywianki. Przywilej ten do dziś dnia ma się znajdować w ręku dziedzica. Wieś liczy teraz 130 mieszkańców.    F. M. S.

Skotniki, wieś w dawnem województwie Krakowskiem, ob. Krakowski okrąg;.

Skotopaski, tak niegdyś starodawni pisarze Polscy nazywali Sielanki (ob.)

Skowronek (Alauda L.), rodzaj ptaków wróblo'watych, mających dziób dość zmiennych kształtów', mierny lab dłuszny od głowy, prosty lub mniej zgięty, o szczękach prawie równych i gładkich krajcach; nogi mierne, chodowe, z pazurem tylnego palca długim, prostym lub nieco zakrzywionym; skrzydła miernie długie z trzecią lotką najdłuższą i tylnemi karkowemi równie długiemi jak pierwszorzędne, u drugorzędnych zaś końce szerokie jakby ucięte; ogon mierny słabo widłow'aty. Należące tu gatunki są dosyć drobne, powiększej części charakterystycznie pstre, a mianowicie na wierzchu ciała; przebywają na ziemi w otwartych polach, łąkach i stepach lub w niegestych zaroślach. Żywią się ziarnem i owadami, a w części mają w obyczajach wiele wspólnego z ptakami grzebiącemi, to jest jak tamte przywarowawszy do ziemi, kryją się przed nieprzyjaciółmi, i lubią się paprać w suchej ziemi. Niektóre gatunki dużo w powietizu śpiewają, wzbiwszy się do znacznej wysokości. Gnieżdżą się na ziemi, gdzie w gniazdku w lada dołku słanym, niosą 5 lub 6 jaj gęsto i drobno ciemno plamkowanych. Gatunki północne powiększej części przed zimą usuwają się gromadnie do krajów cieplejszych, a wszystkie w ogóle rozmieszczone są na starym lądzie. U nas znajdują się następujące. 1) Skowronek rolny (.A. anensis L.) najpospolitszy, najobfitszy i każdemu doskonale znany ze śpiewu, którym, wiosnę zwiastuje i całe lato uprzyjemnia. 2) Filuszka (A. ne-morosa Gm.), mniejszy, z krótszym ogonem, przebywa na brzegach borów sosnowych i w zaroślach, śpiew jej w powietrzu wykonywany, lubo monotonny, nader jest przyjemny. 3) Dzierlatka lnb śmieciucha i A. cristata L.), odznaczająca się czubkiem spiczastym; wszędzie przez cały rok przy zabudowaniach pospolita, śpiewa dość dobrze, siedząc na płocie lub dachu a rzadko w powietrzu; z jejto śpiewania słotę pospolicie wróża. 4) nakoniec Górniczek (Ołoooris alpeskis Bp.), mieszkaniec północy, zimową porą tylko niekiedy zalatujący; odznacza się dwoma czubkami nakształt rożków po bokach głowy, a koloryt ma znacznie odmienny od innych. W okolicach stepowych więcej południowych Ukrainy znajduje się jeszcze Kalandra (A. ca tamka L.) i Skowronek krótkopalco—