page0568

560

Skrzetuski — Skrzydlate

jasny i stosowny. vV przypiskach umieszczone są życiorysy sławnych mężów tego narodu. 4) Rlstoryja powszechna dla szkól narodowych, na klassę III (tamże, 1781, w 8-ce), później kilkakrotnie przedrukowana, jak w Wilnie, 1809, w Berdyczowie, 1812, w Krzemieńcu, 1819.    5) Przypisy do h> story i po

wszechnej (tamże, 1782; wydanie drugie, Wilno, 1783). 6) Heroizm tkliwości do zabawy pożytecznej służące dzieło, przekłąd z francuzkiego (tamże, 1792, 4 tomy, w 8-ce). 7) Wieczory zamkowe albo ciąg nauki obyczajowej, z francuzkiego, pani de Genlis (iamże, 1786, 3 tomy, w 8-ce; wydanie drugie, tamże, 1806; wydanie trzecie, tamże).. 8) Łaskawość Tytusa, dramat Meta-stazyjusza, przekład z włoskiego, wierszem (tamże, 1779, w 8-ce).    9) Bru

tus, tragedyja w 5 aktach, Woltera, z francuzkiego, wierszem (tamże, 1780). 10) Rada przyjacielowi dana, jakim sposobem mógłby się stać bogatym, z francuzkiego (tamże, 1769, w^r 8ce).    11) Spectaculum politieum (tamże,

1791 roku).    F. M. S.

Skrzetuski (Wincenty), historyk prawoznawca, urodził sic w r. 1745 w Krakowskiem. Wstąpiwszy do pijarów, po ukończonych z dohrym postępem naukach, okazał niepospolitą biegłość w wymowie, dla której wyznaczony nauczycielem krasomówstwa w kollegijum rzeszowskiem i warszawskiem, obowiązek ten nietylko z zaletą swoją, lecz także z niemałem uczniów pożytkiem spełniał, dla których mowy polityczne przez niego z druku wydane, zjednały mu względy ceniącego nauki, oraz mężów uczonych, monarchy, który wynagrodził go medalem złotym. Tą łaską króla zachęcony, gdy nie przestawał w zawodzie naukowym dalej pracować i inne swoje pisma drukiem ogłaszać, Stanisław Poniatowski, synowiec panującego, przybrał go sobie za do-radzcę i pomocnika w interessach politycznych, a później obdarzył go bogatą plebaniją w Grodnie. Niedługo atoli cieszył się tern dobrodziejstwem, gdy w r. 1791 wczesna śmierć wydarła go zpośrod żyjących, u których dla przyjemności swej w towarzystwie, powszechny miał szacunek. Dzieła jego drukiem wydane są: 1) Podrożę Cyrusa, przekład z francuzkiego (Warszawa, 1770, 2 tomy, w 8-ce; wydanie drugie, tamże, 1803).    2) Historyja powsze

chna dla szkół narodowych, na klassę IV, dzieje greckie zawierająca (Kraków, 1786), póimiej kilkakrotnie przedrukowana w Warszawie, Wilnie i Grodnie. 3) Mowy o głównych, materyjach politycznych (Warszawa, 1773). 4) Prawo polityczne narodu polskiego (tamże, 1782—84, 2 tomy w 8-ce; wydanie drugie, tamże, 1787).    5) Dzieje królestwa Szwedzkiego, od pano

wania Waldemara, to jest od roku 1250 aż do niniejszego roku, według lat porządku opisane (tamże, 1772, w 8-ce; wydanie drugie, pod tytułem: /listo-ryja królestwa Szwedzkiego (tamże, 1792, w 3-ce).    6) Traktaty między

mocarstwami europejskiemi od r. 1648 zaszłej podług lat porządku, z przyłączoną potrzebnej historyi wiadomością (tamże, 3 tomy, 1774). Inne tomy tego zbioru wydali Obermayer i Siarczyński (ob.).    7) Mowa przy dorocznem

otwarciu szkól księży pijarów w Warszawie, miana d. 25 Września 1780 r. (tamże, w 4-ce).    8) Kazania Massyliona, biskupa klermontskiego, o tajemnicach Chrystusa Pana (Kraków, 1782, w 8-ce).    9) Traktat o prawo

dawstwie czyli pierwszych zasadach prawa, z Mablego (Warszawa, 1783, w 8-ce). Niektóre jego pisma umieszczone są w Zabawach przyjemnych i pożytecznych.    F. M. S.

Skrzydlate l«b Rękoskrzydle zwierzęta (Chiroptera), rzęd ssących, drugi z porządku w układzie Bonapartego; cechujący się znacznem przedłużeniem palców, kończyn przednich (prócz ksiuka) i spięciem ich nagą błoną lotną,