page0582

571

Slawonija

także łańcuch ciągnący <ńę z Kroacyi, który zbliża się ku wojennemu pograni-niczu i pod Dyakowarem coraz więcej się zniża, dopóki zupełnie me zniknie w okolicach Winkarcze, ale na wschodzie znowu się podnosi i tworzy ślicznie romantyczny, lasem i winnicami uwieńczony gTzbiet Fruskagóry. Ta idzie prawie w prostym kierunku przez całą Syrmiję i tworzy pochyłość ku Serbii. Z tych gór spłyv^rają liczne źródła mineralne; najwięcej z nich znane daruwar-skie albo podborskie wody, themae Jasowenses u starożytnych Rzymian i wody lippickie, o pięć godzin drogi od Posega. W górach bez wątpienia, znajdują się metale, ale górnictwem w nich nie zajmują się. Kamieni jest obfitość; wydobywa się także marmur, węgiel kamienny, serpentyn w górach Slankamer, we wschodniej części Fruskagóra. Rzeki: Dunaj, Drawa i Sawa, kraina bardzo urodzajna, ale przy większej pilności, staćby się mogła jeszcze urodzajniejszą. Oprócz zwierząt domowych, jest tu zwierzyna, ptastwo, ryby, pszczoły, jedwab’ i zboże, pszenica, kukurudza. Pod ostatkiem warzywa, dyń, tytoniu, wina, którego w dobre lata wyrabia siędomiljona wiader; mnóstwo śliwek, z których pędzą śliwowicę, obfitość włoskich orzechów. Ostatnie dwa przedmioty wywożone są w wielkiej ilości; szczególniej śliwki są głównym przedmiotem potrzebowania i handlu. Obszerne lasy dębowe dostarczają żołędzi do garbowania skur, są także lasy kasztanów. Właściwi Sławonie, są ludzie nadobnego, rosłego i kształtnego plemienia słowiańskiego, mówią narzeczem serbskiem albo illyryjskiem, gościnni, śmiali, ale leniwi i nieprawdomówni; noszą się po węgiersku. Są między niemi Niemcy, trocha Madziarów, dwie wsi Albańczyków, na granicy peterwaradyńskiej_/ żydzi i cyganie. Reiigija panująca rzymsko-kato licka; ale wielu wyznaje grecką. Slawonija dzieli się na prowincyjalną i wojenną. Pierwsza składa się z trzech geszpaństw albo komitatów: Werecz, Potęga i Syrmija; druga, wojskowa, albo Slawino-Syrmijskie generalstwo, składa się z trzech okręgów: brodskiego, hradyszskiego i peterwaradyńskiego pułków, do których zalicza się okręg bataijonu Czajkistów. Zarząd kraju wojskowy; główno-dowodzący mieszka w Peter wa rady nie. Geszpaństwa składają część tak nazwanych dodatkowych części Węgier; każde z nich ma swego ober-gespana, miejsce i głos na sejmie kroacko-slawońskim, na którym prezyduje ban Kroacyi, Sławonii i Dalmacyi, i tu się odbywają narady o przedmiotach ściągających się do zarządu wewnętrznego trzech zjednoczonych królestw, podobnie jak na węgierskim ogólnym sejmie. Główne miasto Esseg albo Osiek, królewskie wolne miasto, ma 15,000 mieszkańców w pięknej i żyznej ró Aminie nad rzeką Drawą, jestto starożytna Mursia, założona przez cesarza Adryana. Szczególniej się zaleca twierdza, której otwarty plac przyozdabia kolumna Trójcy i znaczne gmachy. Na uwagę także zasługują kościoły: parafijalny św. Michała i Franciszkanów. W mieście znajduje się klasztor Franciszkanów, gi-mnazyjum, drukarnia, zakład wychowania dla dzieci żołnierskich i arsenał, z wielą zdobytemi chorągwiami tureckiemi. W tak nazwanem górnem mieście, gdzie znajduje się wspaniały i pięknego stylu pałac komitatury, corocznie odbywają się cztery jarmarki, należące do najważniejszych w cesarstwie austry-jackiem. Oprócz tego znaczniejtsze miasta są: Dyakowar, w geszpaństwie Werecz, stolica biskupa katolickiego, noszącego tytuł biskupa fiośnii i Syrmii, Werecz, miasteczko, od którego cały komitat bierze nazwisko; w komitacie Syrmii Wukarar, 5,000 mieszkańców, którzy prowadzą czynny handel przy ujściu rzeki Wuki do Dunaju i lllok, nad Dunajem, wpięknej krainie, opasany winnicami, tu wykopują niemało starożytności i odkryte, między innemi zwaliska świątyni Dyany; w kościele Franciszkanów mieszczą się groby Wawrzyńca Wiła-