page0636

628

Słowianie

w Nowej Rossyi z osad między rokiem 1751 a 1753 powstałych, 100,000. Bulgarowie w dawnej Mezyi powstali ze zmięszania się Słowian i Bułgarów są dziś w zupełności pod zwierzchnictwem Turcyi, a małe tylko ich oddziały podlegają Rossyi i Austryi. Niegdyś tworzyli dość znaczne królestwo bułgarskie, z którem niemało wojen krwawych stoczyli cesarze byzantyńscy. Z tych Bułgarów wyliczają: w Rumelii i innych prowincyjach tureckich 4,000,000; w Rossyi na północ Dunaju 80,000, w południowych Węgrzech 7,000. Dział wschodu>, zamieszkuje olbrzymie cesarstwa Rossyi. Składają go Rnsini (ob. jRuś'), a mianowicie: Małorusini w południowej części cesarstwa, w guberni-jach, wołyńskiej, charkowskiej, połtawskiej, we wschodniej części królestwa polskiego, w lubelskiem i podlaskiem, razem około 10,370,000, w Austryi, mianowicie w Galicyi wschodniej i na Bukowinie 2,150,000; w Węgrzech 625,000, Białorusini, zamieszkują gubernije: mohilewską, witebską i mińską, a częściowo: wileńską, grodzieńską, 2,726,000. Wielkorusini rozsiedli po całej niezmiernej przestrzeni państwa rossyjskiego, w trzech częściach świata. Ogółem Słowian w Europie i w Azyi znajduje się około 80,000,000. O pojedynczych narodach słowiańskich znajduje się wiadomość pod właściwemi artykułami. Historycy i badacze tak krajowi jak zagraniczni, widząc Słowian nie tylko li-r czebną siłą swą najliczniejsze w Europie szczepy przeważających, lecz oraz i na ogromnej przestrzeni rozsiedlonych, starali się oddawna wyśledzić ich początki i pochodzenie. Usiłowań tych, mimo mnogich przebadyw^rań i rozpraw, dotąd jeszcze nie uwieńczył ostatecznie pomyślny skutek, bo nie wykazano właściwie ani pewników, na którychby bez zapuszczania się w domysły i kom-binacyje mniej więcej prawdopodobne lub szczęśliwe, pierwotne dzieje rodu słowiańskiego zbudować można ani zgodzono się na to, pod jakiem nazwiskiem Słowianie byli w starożytności ukryci, nim pod własnem na widownię historyczną wystąpili. Przyczyną takiej niepewności i niezgodności wypadków śledzeń podejmowanych są źródła skąpe, mętne i niedokładne. Najdawniejsze bowiem pomniki dziejowe greckie i rzymskie nie wymieniają bynajmniej Słowian między szczepami europejskiemi, w dobie przedchrystusowej, zaludniając wielkie przestrzenie które dziś Słowianie dzierżą, w części południowej: Trakami, Illirami, Getarni lub Dakami i Celtami, w północnej zaś Cymbrami naprzód, potem Scytami, Agatyrsami, Budynami, Neurami i t. p., następnie Sarmatami, Germanami, Wenedami, Estami, Finnami. Z tego też względu rozdzielili się badacze na dwa wielkie obozy. Jedni utrzymują że Słowianie są pierwobyl-cami w Europie, ukryci jedynie pod jaką z nazw zbiorowych, któremi greccy i rzymscy pisarze z niewiadomości starożytne ludy ponazywali; drudzy sprowadzają przeciwnie Słowian razem z Hunnami z Azyi, w IV wieku po Chrystusie. Spór ten trwający już oddawna, toczono do naszych prawie czasów z namiętnością częstokroć największą, popierając obustronnie twierdzenia swoje wszelkiemi dowodami i domysłami łustorycznemi i etymologicznemi. Nie można go było przecież rozstrzygnąć, póki poszukiwania miejscowe w całej Słówiańszczyznie, dokładne opisy topograficzne obszernych jej przestrzeni, wykrycie mnogich zabytków starożytności i udoskonalona wszechstronnie nauka języków, badaczom możności nie nastręczyły do krytycznego wyrozumienia miejsc, gdzie starożytni pisarze o dawnych mieszkańcach Europy mówią i do ocenienia należytego nazw osób, narodów i miejscowości, które w nich licznie się nawijają. Zaprzeczający Słowianom pierwobytność Europejską opierają się głównie na tem, że przed Hunnów przybyciem nie masz najmniej-