page0657

Rzeżucha — Rzęsy

iU9

tam zbierają i z upodobaniem jedzą lub żują, wynagradzając sobie brak wa-rzuchy (ob.), rośliny w krajach bieguna północnego i na Alpach rosnącej, a w szkorbucie uważanej za specyiiczną czyli najpewniej i najmocniej działającą.    F. Be.....

Rzeżyca, miasteczko w Inflantach, za czasów krzyżackich zwana Rositten nad rzeką tegoż imienia, łączącą dwa wielkie jeziora ruszońskie z lubańskiem z rozwalinami starożytnego zamku rycerzy Mieczowych inflantskich. Tu przebywał ich wójt, niższy w dostojeństwie od komtura, którego także zwierzchność rozciągała się i do zamku Lucyn. Po pierwszem poddaniu się Inflant Polsce powstało starostwo rzeżyckie a Rzeżyca stała się głównym punktem okręgu czyli tak zwanego Tralitu rzeiyckiego. Rewizyja księztwa.Inflantc-kiego w r. 1599 dokonana, przy oddaniu tego któremuś z Sobieskich, pokazuje że połowa prawie zamku stała bez dachu, a kilka mniejszych budynków w dziedzińcu było już rozwalonych. Zamek z kamienia polnego zmurowany miał nad bramą blanki drewniane nienakryte. Na podzamczu stał kościół murowany katolicki, ale go zburzono podczas wojny, a zbudowano mały drewniany. Starostwo zawierało dużo wsi, jezior 58 i lasy na kilka mi¹ ciągnące się. Zamek stał już zupełnie w ruinach w połowie XVIII wieku, które dotąd są jeszcze widoczne, podobnie jak drewniany kościółek; obok niego stoją drewniane domy zamieszkałe przez starozakonnych. Za rzeką wznosi się nowe miasto, lepiej po obu bokach petersburgskiej szosy zabudowane. Przechodzi tedy kolej zelazna petersburgska, jest gmach pocztowy w stylu gotyckim i piękny we włoskim guście dworzec kolei. Miasteczko liczy ogólnej ludności 1314 głów.    F. M. S.

Rzęd (ordo). Porządek, w jakim ustawione są jakiekolwiek przedmioty, nazywa się rzędem. Pod rzędem rozumiemy także zbiór przedmiotów^ zgromadzonych z sobą w umyśle naszym, na mocy jakowego im wspólnego prawa lub własności, tak np. w historyi naturalnej nazywamy rzędami gruppy rodzai mających pewne ceche wspólne a należących do jakiejkolwiek klassy istot organicznych lub nieorganicznych.

Rzęd, w dawnej polszczyznie oznaczał całkowity przystrój na konia: t. j. siodło z czaprakiem i pokryciem wierzchniem, z ozdobną uzdą, podbrzuszem i podogoniem. Kulbaki były wysadzane drogiemi kamieniami, strzemiona bywały złote lub srebrne, czapraki dywtykowe, i wszystkie rzemienie haftowane złotem. Ztąd też mamy przysłowie: „dostać konia z rzędem” na określenie bogatego daru.    K. Wl. W.

Rzędna (ordinata>, zwana przez niektórych przysławą, w geometryi analitycznej jest to każda linija prosta równoległa do innej linii prostej zwianej osią rzędnych mającej położenie oznaczone względem linii zwanej osią odciętych, poprowadzona od jakiegokolwiek punktu znajdującego się na płaszczyźnie te-miż osiami oznaczonej, a zawarta między tymże punktem a spodkiem jej na osi odciętych. Rzędnemi także nazywają się linije proste względem siebie równoległe poprowadzone od danej co do położenia płaszczyzny, do różnych punktów znajdujących się na jakiejkolwiek powierzchni lub linii podwójnie krzywej (ob.) Spób'zędne.

Rzęsy (cilia). Tak się nazywają u człowieka i zwierząt włosy wyrastające na krawędzi wolnej każdej powieki. Włosy te zwykle z koloru podobne do włosów na głowie, są twarde szczecmkowate i ustawione w dwóch lub trzech szeregach. Rzęsy powieki górnej są zagięte ku górze, dłuższe i liczniejsze niż na powiece dolnej, które znowu są zagięte ku dołowi i u różnych