page0740

732

Siroka ziemna — Smorgonie

Smoła ziemna, ot>. Asfalt..

Smoła żydowska, ob. Asfalt.

Smółka, Ob. Firletka.

Smółka (Franciszek^, deputowany galicyjski, urodził się w Kałuszu w Ga-łicyi w 1810 r. Ukończywszy uniwersytet lw^rowski w 1836 r. ze stopniem doktora prawa, we cztery lata potem został adwokatem w temże mieście. Obwiniony wkrótce o zdradę stanu i skazany na śmierć, opóźnieniem spełnienia wyroku życie ocalił. W 1848 r. był wybrany posłem na sejm w Wiedniu, a następnie w Kromieryźu. Tu był przewódzcą swego stronnictwa i słynął rozumem i wymową. Sejm w ocenieniu talentów Smółki, wybrał go wiceprezesem, a następnie prezesem. Za gabinetu Dablhotf-Hornbastl ofiarowano mu ministerstwo sprawiedliwości; odmcwił atoli tej godności, ponieważ mini-steryjum odrzuciło jego wniosek oddania prowincyi Lombardzko-Weneckiej. Po rozwiązaniu sejmu w Kromieryźu, Smółka przeciw temu zaniósł prote-stacyję i powróciwszy do Lwowa, trudnił się znów adwokaturą. Wybrany przewódzcą deputacyi galicyjskiej do ministra Szmerlinga, spełnił swoje posłannictwo umiejętnie i sumiennie. W 1862 r. był deputowanym do izby niższej parlamentu wiedeńskiego. Wydał z druku wiele broszur z okoliczności wypadków w Austryi 1848 i 1861 r. po niemiecku, po polsku i po czesku. Z tych głośniejsze były pod nazwą: Ludy Austryi (1848); Ustawodawcze zgromadzenie (1848) i Mowy tamże (1861).

SmOłOWA, jezioro w królestwie Polskiem, gubernii Radomskiej, powiecie Miechowskim, w dobrach Igołomia położone, zajmuje przestrzeni morgów 2.

Smoło wiec, materyjał używany na chodniki, do krycia dachów i t. p. który otrzymuje się mieszając w pewnym stosunku asfalt (ob.) ze smolą węgli kamiennych i ciałami ziemistemi. Ponieważ asfalt naturalny jest dość kosztowny, przeto zastępują go ciałem własnościami swemi do niego podobnem, które drogą destyllacyi otrzymują z wapieni przejętych materyjami bitumicznemi, znajdujący się w wielu miejscowościach, np. pod Seyssel w Alzacyi. Zamiast asfaltu naturalnego, na smołowiec używają także asfalt sztuczny, który otrzymuje się przez odgotowanie smoły węgla kamiennego. Doświadczenie uczy, że tylko smołowiec z asfaltu naturalnego otrzymany pod wpływem gorąca słonecznego niemięknie i tem samem taki tylko daje s*ę użyć z pożytkiem we wszelkich okolicznościach.

Saiiorgonie, miasteczko w gubernii wileńskiej, o 5 mil od Oszmiany odległe, na trakcie do Mińska położone. Dziedzictwo w XVI wieku możnej niegdyś rodziny Zenowiczów. Jeden z nich Krzysztof, wojewoda brzesko-litewski, założył tu zbór kalwiński, ale syn jego zostawszy katolikiem, oddał kościół ten proboszczowi rzymskiemu. W roku 1626 pomnożyły się zapisy pobożne na tę świątynię. Anna Zofija Zenowiczówna, kasztelanka po-łocka, wyszedłszy za mąż w roku 1668, za Albrychta Radziwiłła, kasztelana wileńskiego i ordynata nieświeżskiego, wniosła tę majętność w dom Radziwił-łowski. Smorgonie długo słynęły szczególniejszym przemysłem mieszczan swoich, którzy się trudnili hodowaniem i uczeniem niedźwiedzi, oprowadzając je po całej niemal Europie i okazując zdziwionemu gminowi ich tańce i nadzwyczajną karność tych drapieżnych zwierząt. Słynęła więc po całej dawnej Polsce i Litwie taka szkoła, żartobliwie akademiją smorgońską zwana, a za tem poszły różne przysłowia, jak np. uczeń ze smorgońskiej szkoły, gagatek smorgoński, uczył się w Smorgoniach i t. p.    F. M. S.