page0782

774

Sabinę—Sabinowie

(Londyn, 1826). Zebrał także i wyłożył w Raport of the mriatiom uf the magnelic intensity obserued at different points of the EartKs sur face (Londyn, 1838). Materyjały zgromadzone w rożnych wyprawach, dotyczące magnetyzmu ziemskiego, a przez ogłoszenie i graficzne przedstawienie spostrzeżeń poczynionych od r. 1828 do 1830 przez Erman’a i Hensteen’a ułatwił wykład Gauss a, teoryi magnetyzmu ziemskiego. Na zlecenie rządu angielskiego, zająwszy się redakcyją dzienników obserwacyj meteorologicznych i magnetycznych, czynionych w istniejących ku temu ohsdrwatoryjach w różnych kolo-nijach angielskich, zasłużył się meteorologii i ogłosił w tranzakcyjach filozoficznych pod tytułem: Report on magnetic and meteorogieal ohsermtions, wszystko, cokolwiek interesującego nadsyłane mu materyjały zawierały. Wydał także dzieło oryginalne, pod tytułem: Magnetical and meleorological ob-sermtory at Kainte-Helena (Londyn, 1847). Wspólnie z żoną swoją ogłosił nadto przekład Humboldfa: Kosmos i Myśli o naturze, tudzież w szeregu bezterminowych broszur zamieszcza z czasopismów niemieckich, artykuły odnoszące się do fizyki i matematyki. Posunięty w roku 1837 na stopień majora, w roku 1846 został podpułkownikiem w korpusie artylleryi i otrzymał posadę przy arsenale w Woolwich; obecnie jest generałem i prezesem towarzystwa królewskiego w Londynie.

Sabinijan, papież, urodzony w Valaterra albo Brida, syn Bono. Grzegorz Wielki, którego był blisko lat czterech legatem przy cesarzu Maurycym, mianował go kardynałem dyjakonem. Wybrany papieżem dnia 13 Września 604 roku i poświęcony ha biskupa, nie będąc jeszcze kapłanem. Niektórzy pisarze twierdzą, że on wynalazł dzwony, lub przynajmniej używać ich kazał dla wskazywania godzin kanonicznych i nabożeństwa. Mylną jest baśń, iż Sabini-jan przez zazdrość spalił księgi Grzegorza Wielkiego, że Grzegorz pokazał mu się i ochłostał. Sabinijan konsekrował na jeden raz dwudziestu sześciu biskupów, rządził Kościołem rok jeden, pięć miesięcy i dni ośm; umarł dnia 22 Lutego 606 roku, pogrzebany na Watykanie. Stolica apostolska wakowała po nim jedenaście miesięcy i dni 28. Nie pozostały żadne dekretalija Sa-binijana.    L. R.

Sabinowie, starożytny lud środkowych Włoszech, byli pierwntni krajowcy, osiedli w tej okolicy, wywodzący nazwisko od najdawniejszego swego monarchy Sabina. Ich początkowe siedziby ograniczały się na wyżynach Apenninu, ztąd szerzyli się na północ doliną wzdłuż rzeki Nar (obecnie Nera), gdzie leżało ich miasto Nursia (dzisiejsza Norcia) ku (Jmbrom, na zachód odgraniczał ich Tyber od Etrusków; w południowej stronie uważano rzekę Anio jako granicę między Sabinami i Latynami; na wschód mieli na sąsiadów pobratymcze plemiona Marsów i Westynów. Prawdopodobnie posunęli się oni jeszcze dalej w głąb obrębu późniejszego miasta Rzymu, gdzie zwani sabińskimi ąuiritami, pod królem Tytusem Tatiusem połączyli się z Latynami Romulusa w jeden naród. Ziemia Sabinów (Ager Sabinus) dostarczała obficie wina i oliwy, posiadała obszerne lasy i żyzne pastwiska. Lud ten słynął z czystości obyczajów i umiarkowania, jakoteż z pobożności; z tego to powodu przypisywano królowi pochodzenia sabińskiego Numie, wprowadzenie zasad i obrządków religijnych do Rzymu. Znane jest podanie o podstępnem porwaniu kobiet sabińskich przez dzikich, surowych Rzymian. Zresztą Rzymianie wcześnie już zawojowali Safiinów zamieszkałych w Kampanii i wcielili ich pod swe panowanie; z innymi Sabinami trwały ustawiczne wojny aż do r. 448 przed Chrystusem. Odtąd nastąpił pokój nieprzerwany aż do r. 290 przed Chrystusem, w którym to cza-