page0853

845

Soubise — Sonie

przygotowania do oblężenia Larochelli (ob.j, sprawił, że Karol 1 zagrożonemu miastu jeszcze raz silne przysłał posiłki, które jednak nic me wskórały, bo to ostatnie przedmurze hugonotów upaść musiało. Pokój z 29 Czerwca 1629 r. wprawdzie i jego dotyczył, lecz Soubise pozostał już w Anglii i umarł bezdzietny w Londynie 1642 r. Majątek i tytuł domu Soubise przeszły na Franciszka de Rohan, który był jego krewnym pobocznym. Potomkiem tego ostatniego był Karol de Rohan, książę de Soubise, par i marszałek Francyi, uchodzący za jednego z najbogatszych panów. Urodził się on w 1715 r. i jako przyjaciel Ludwika XV, bez trudu doszedł do najwyższych godności wojskowych. W wyprawach z r. 1744—48 jako towarzysz i adjutant królewski zdobył Mecheln w 1746. W roku 1748 mianowany został gubernatorem Flandryi, a w 1749 gubernatorem Hennegau, Z początkiem siedmioletniej wojny, za wstawieniem się swojej przyjaciółki, pani Pompadour, otrzymał 24,000 korpus, zawsze jednak zależny od naczelnego wodza, marszałka d’Estrees. Pierwsze jego działania poszły dosyć szczęśliwie, podbił Wesel, zajął Kliwię i Geldryję i odparł Prusaków do hanoweranów; atoli przez pospiech oddzielił się w 1757 r. od głównej armii francuzkiej i połączył z niemiecką armiją reńską, dla wygnania Prusaków z Saxonii. W połowie Września z 8,000 ludzi dotarł do Gofha, gdzie przy kosztownie zastawionym stole w zamku zaskoczył go Seydlitz z 1,500 ludzi tak, że musiał pozostawić wielu jeńców i uciekać, ustępu|ąc Prusakom miejsca przy uczcie. Dnia zaś 5 Listopada pozwolił zadać sobie najhaniebniejszą klęskę pod Rosbach (ob.). Ludwik XV pocieszył go poruczeniem mu ministerstwa wojny, a także w r. 1758 mianował dowńdzcą nowej armii, lecz przydał mu zarazem do pomocy księcia de Broglio. Pomimo zazdrości istniejącej miedzy obu temi dowodzcami, Francuzi zwyciężyli pod Liitzelburg i w skutkn tego zajęli landhrabstwo Heskie za to Soubise otrzymał marszałkowską buławę. W wyprawie z 1761 roku Soubise i Broglio dowodzili dwoma korpusami nad Renem, ale te z powodu niezgody wodzów nic nie podołały. Gdy Broglio przegrał bitwę pod Fillingshau-sen, przypisał winę tego księciu Soubise, który go nie wspierał. Obaj oskarżyli się u dworu, ale Soubis’etnu przyznano słuszność, bo Pompadour była po jego stronie, a zdolny Broglio musiał złożyć dowództwo i udać się do swoich majętności. Nakoniec pokój z r. 1763 zamknął w ojskową karyjerę Soubis’-emu. Po śmierci Pompadour miał on równie silną podporę z pani Dubarry. Gdy Ludwik XV umarł, on jedyny z dworzan szedł za jego trumną. Ta jedynie oznaka wdzięczności skłoniła Ludwika XVI, że go pozostawił na urzędzie ministra. W życiu prywatnem Soubise odznaczał się pełnym ludzkości charakterem. Umarł 4 Lipca 1787 roku. Na nim wygasła limja Rohan-Soubise.

SOIllĆ (Piotr), stanu amerykański, urodzony w południowej Francyi około 1800 r., był najprzód adwokatem w Paryżu i spółpracownikiem dziennika 1e Nam, wydawanego przez Barthelemy i Mery. Skazany w r. 1824 na karę pieniężną za uchybienia rządów i, potajemnie umknął do Port-au-Prince, a ztam-tąd do Nowrego Orleanu. Pozbawiony wszelkich środków utrzymania, był niejaki czas ogrodnikiem w klasztorze. Wyuczywszy się wkrótce języka angielskiego, został pierwszym adwokatem w Luizjanie, a od r. 1847—19 członkiem kongresu. W czasie zatargów z Hiszpaniją o wyspę Kubę (1853 r.), jeździł w charakterze posła do Madrytu. Tu w pojedynku z ambasaaorem Prancuzkim Turgot, otrzymał ciężką ranę. Czynny potem brał udział w rewolucyi hiszpańskiej i podniecał wszczęte w d. 24 Sierpnia 1854 r. ruchy demokratyczne.