page0855

847

Salomea

i Lechii. Przybył królewicz w orszaku panów węgierskich, Salomea z mistrzem Wincentym, biskupem krakowskim, sławnym kronikarzem i z Iwonem Odrowążem, kanclerzem Leszka. Andrzej, arcybiskup strygoński, koronował oboje dzieci, które miały panować wspólnie, potem jrs zaręczył. Rząd mieli składać w imienft Kolomana w yznaczem na to panowie węgierscy, do czasu pełnolet-ności obojga królestwa. Rychło się chwile wesela zamieniły w dni żałoby. Haliczanie zmienni, niespokojni, nie radzi byli panowaniu cudzoziemców, obudziła się w nich i miłość obrządku, który pierwszeństwa ustąpił mimowolnie łacińskiemu. Kniaź Mścisław, wódz smoleńskich waregów, płatający się czynnie do spraw Halicza poprzednio, wareg dzielny, czuwał na pograniczu, umiał korzystać z pierwszej lepszej sposobności, zbierał w^rojska. Tymczasem Koloman nieostrożny odesłał Węgrów. Gdy wtedy zagroził mu Mścisław, obaj ojcowie, którzy poprzysięgli sobie, że czuw^rać także będą nad bezpieczeństwem dzieci, wysłali przeciw' wkraczającemu Mścisławowi hufy zbrojne, ale chociaż pierwsze utarczki poszły szczęśliwie, wareg wyciął Krakowianów i Węgrów. Zwycięzca obiegł Kolomana w Haliczu na zamku, powiodło się i tam jemu. Koloman z Salomeą pojmani do niewoli i odesłani do Torżka, na północ nowogrodzką, w okolice fińskie, na mil sto kilkanaście od rodzinnego kraju. Ki akowscy dostojnicy Wincenty z Iwonem ocalili się ucieczką. Król Andrzej upominał się z groźbami o wolność Syna i synowy. Nic nie wskórał, ale ściągnął wojnę na Leszka, który co chwila musiał się opierać raz wraz nastającym waregom. Po dwóch latach dopiero Andrzej zawarł pokój z Mścisławem. Za wolność dzieci oddalał Kolomana z Halicza i najmłodszego syna Andrzeja osadzał na jego miejscu, obiecał go również ożenić z córką Mścisława. Leszek tracił wiele na tym układzie, owszem tracił wszystko. Wspólność posiadania Halicza z Węgrami, teraz kończyła się dla niego, w prawa Salomei wstępowała córka Mścisława. Narzucił się więc zuchwały wareg. Andrzej król ustąpił okolicznościom, ale czuł moralnie przegranę, tern bardziej że Mścisław został księciem Halicza i opiekunem, rządcą do czasu pełnoletności młodych. Dla tego wybierając się król Andrzej do Jerozolimy na wojnę świętą, wbrew układowi, synom swoim, Beli oddał Węgry i Kolomanowi powtórnie Halicz, z warunkiem, że gdyby umarli ci dwaj książęta bezpotomnie, państwa ich ma brat Andrzej odziedziczyć. Koloman z Salomeą wrócili do Węgier. „Tam się zakonu Bożego, powiada Skarga o Salomei, wspólnie z oblubieńcem swoim Kolomanem, także dziecięciem uczyła, prędzej i lepiej w nauce postęp brała, niżeli on.’’ Dorósłszy oboje, ślub małżeński wzięli, ale na\l zajem przyrzekli sobie czystość. Salomea spełniała różne praktyki pobożne i tak się im oddawała, że męża to nieraz gniewało. Ubierała się bardzo biednie, jako wdowy; na modlitwach nstawicznych czas trawiła. Wzgardę powzięła dla wszystkich spraw i rzeczy ziemskich. Nosiła dwie włosiennice, jednę z końskich włosów z węzełkami, drugą nie tak grubą z takichże samych włosów i z konopianych powrozów, ale się z tern bardzo taiła przed ludźmi. Unikała wszelkiego stosunku z mężczyznam¹ nawet bardzo się strzegła rozmowy z Kolomanem. Nie mogła tego w pobożnej pannie wstrętu przełamać królowa węgierska Jędrzejowa, rodem francuzka. Po śmierci króla Andrzeja, dw^raj synowie jego podzielili się państwem, w r. 1235. Bela osiadł w Węgrzech, Koloman na Haliczu. Było to w owe czasy, kiedy nowe wpływy działały w Haliczu, a o panowanie w tym kraju ubiegać się zaczęła coraz silniej dynastyja Romanowa z Wołynia. Samo z siebie wynika, że panowanie to Kolomana w Węgrzech było więcej prawem, pretensyją, jak rzeczywistością. Miejsce Mścisława zajął Daniel, syn Romana, a chociaż słaniał