page0924

916

Santa-Ana — Santa Catarina

obrano Santanę następcą Pedrazzy. Na tem stanowisku wahał się między stronnictwami, a ośmieliwszy przez to reakcyę arystokratyczną, wywołał ruchy stronnictwa ludowego, które stłumił w jesieni r. 1833. Wieść jakoby Santana zmierzał do osiągnięcia korony cesarskiej, nowe wznieciła zaburzenia i w Marcu r. 1835 powstały zbrojno cztery prowincyje, ogłaszając w Texea proklamacyję przeciw jego rządowi. Ale i to stronnictw o (zwane partyją reform z Zacatecas) zwalił Santana, poczem obrano go dyktatorem. Mimo to, zaburzenia i opór nie ustawały. Malkontenci zebrali się w Texas i ku końcowi r. 1835 rozpoczęła się wojna. Santana pobity i poimany w d. 21 Kwietnia r. 1836, odzyskał wolność dopiero w r. 1837 i brał udział w obronie Yeracruz przeciwko Francuzom (w^r Grudniu r. 1838), przyczem utracił nogę. Obrany znowu prezydentem w r. 1841, władał dość samowolnie do r. 1845, gdy nowa rewolucyja zepchnęła go z prezydentury i na wygnanie do Hawany na wyspie Kuba skazała. Ale ciągłe niesnaski domow^re i wojna z Ameryką północną, na nowo zwróciły nań oczy i przychylne mu stronnictwo zrzuciwszy prezydenta Paredes’a, powołało go napowrot do rządu w Sierpniu r. 1846. Santana, oświadczywszy się za federalizmem, objął pod Sales’em dowództwo wojsk i mimo klęski w Lutym r. 1847 pod Buenavista zadanej mu przez Taylo-r’a, ogłoszony zostać prezydentem. Po drugiej klęsce w Kwietniu r. 1847 pod Cerro Gordo (przez Scottfa) ogłoszony dyktatorem. Mimo to pobity znów pod Contreras i Churubasco przez Scottfa, musiał zawrzeć zawieszenie broni. Fanatyzm stronnictwa wojennego i geryllasów, na których czele stał nieprzyjaciel jego Paredes, uozbawiłyby go władzy a może i życia, gdyby po zajęciu stolicy Mexyku przez Scottfa, nie był umknął na Jamajkę. Straszliwa atoli anarchija w jaką odtąd Mexyk pogrążony został, skłoniły stronnictwa w roku 1853 do przywołania napowrót energicznego Santany i powierzenia mu dyktatury. Wjechawszy 1 Kwietnia w tryumfie do stolicy, począł krzątać się około przywrócenia porządku, zreorganizował wojsko i milicyję, wymusił mir karami doraźnemi, odmienił sądownictwo i skassował równouprawnienie Indyjan, którego dzikie te ludy nie rozumiały i zeń korzystać nie były zdolne. Zawiesił ustawę aż do czasu jej rewizyi, nowych poosadzał gubernatorów, dając im obok cywilnej i władzę wojskową. Stopniowo usunął wszystko co przypominało system federacyjny, a prowincyje w departamenta przemienił. Ruchy federalistów tłumił i surowo karał, widocznie ku przywróceniu monarchii dążąc. W Listopadzie roku 1853, miasta Guatemala, Guanaxuato nawet i Veracruz (dotąd ognisko opozycyi) ofiarowały mu dyktaturę dożywotnią . Wszakże objawy te, poruszyły znowu stronnictwo republi -kańskie w roku 1854 i Santana z bronią w ręku stanowiska swego bronić musiał.

Santa-Catarina, jedna z południowych prowincyj Brazylii, składa się z dwóch wielkich wysp: Santa-Catarina i San-Francisco (na 18 mil kwadr.), kilka pomniejszych i z kraju nadbrzeżnego liczącego do 700 mil kwadratowych, niemi ,ej z wyżyny Layes w głębi kraju po za pasmem Serra Grał na 1100 mil kwadratowych rozciągającej się. Na całej swej przestrzeni 1800 mil kwadratowych żyje 80,000 mieszkańców, t j. 60,000 białych, 4,000 wolnych ne-grów i 14,000 niewolników. Z ludności tej, wyspy posiadają przeszło 20,000 głów. Góry wspomnione tworzą dział wodny między mnóstwem jęzek po-brzeżnych i obfitemi w wódę przytokami Paraguaj’u i Uruguaj’u. Na wyspach i wybrzeżach uprawiają rośliny podzwrotnikowe i europejskie; na wyżynie (około 4,000 stóp), rośliny południowej Francyi. Kraj żyzny i zdrowy. Na