page0932

924

Środzki powiat — Śrót

z tymże, Poznańskim i Obornickim. Kraj powiatu Środzkiego jest równy, oprócz wzgórza pod miastem Pobiedzisko. Głów nem zatrudnieniem mieszkańców rolnictwo i chow bydła. Powiat Środzki należy do jedenastu powiatów w ksieztwie najwięcej zamożnych w dobytek, inwentarza żywego i w ich rzędzie zajmuje piąte miejsce. Ma obszerności mil kw. geograficznych 18,58 czyli włók polskich 6,070. Co do urodzajności ziemi liczyć można w powiecie urodzajnego gruntu połowę, średniego tyleż. Ludność ogólna w 1837 r. wynosiła 40,535 głów; miejska 6,172, wiejska 34,363, stosunkowa na I kw. milę geograficzną 2,182. Ludność katolicka wynosiła 32,598, innych wyznań chrześcijańskich 6,568, żydowska 1,622. Dymów liczono w powiecie ogółem 4,188. Powiat Środzki 1 czy katolickich parafij 26, protestantskich 2. Do katolickich należą kościoły paraftjalne: w dyjecezyi poznańskiej 23, w miastach Środa, Zaniemyśl, Kostrzyń; we wsiach Winogóra, Koszuty, Krerowo, Mączniki, Mądre, Nietrzauowo, Śnieciska, Solec, Tulce, Czerlejno, Giecz, Gro-dziszczko, Gułtowy, Iw no, Nekla, Opatówka, Siedlec, Siekierki Wielkie, Targowa górka, Uzarzewo. Filijalne we wsiach Bagrowo, Murzynowo borow^re, Kleszczewo, Zydowo. Do dyjfecezyi gnieźnieńskiej należą 3: Węglowo, Wron-czyn, Pobiedziska. Do protestanckich kościoły parafijalne w Pobiedzisku, Zaniemyślu filijalny w Środzie. Żydzi mają w powiecie synagog trzy, tu jest w Środzie, Pobiedzisku, Zaniemyślu. Rzek większych w powiecie dwie, to jest Warta i Orla, tyleż mniejszych, jako to Cybiua i Główna. Jezior siedm: Stęszewo, Wronczyn, Latalice, Iwno, Jeziory wielkie, Jeziory małe, Zaniemyśl. Las zwany Jezierzycki. Z dóbr rządowych w powiecie są wsie należące do amtu albo ekonomii Pobiedzisko i reutamtu Swarzędz, oprócz tego szczególne dzierżawy Polska wieś, Trzebiesławki i Strumiany. Powiat Srodz-ki ma główną komwunikacyje wodną w Warcie, żeglownej na większe statki Odrzańskie. Traktów większych jest trzy, mniejszych pięć. Stacyj konnych pocztowych trzy, to jest, w Środzie, Kostrzyniu i Pobiedzisku, listowa jedna w Zaniemyślu. Połowa prawie dzisiejszego powiatu Środzkiego należała do dawnego województwa Poznańskiego, z miastami Środa i Zaniemyśl, w obszerności mil kw. geograficznych 8,50. Druga połowa należała do dawnego województwa Gnieźnieńskiego, z miastami Pobiedzisko i Kostrzyń w obszerności mil kw. 8,66. Część mała należała do dawnego województwa Kaliskiego z wsiami: Winogóra, Krzykosy, Piątkowo, Murzynowo borowe it. d., w obszerności mil kw. geograficznych 1,⁴2. Powiat Środzki ma następujące miasta: Środa, Pobiedzisko, Zaniemyśl i Kostrzyn; posiada majętności 76, wsi większych 152, wsi i osad mniejszych 156; w ogóle wsi i osad 308.

Sroka (Pica Briss.), rodzaj ptaków oddzielony od kruków', dla skrzydeł krótszych i tępych i ogona przedłużonego stopniowo, klinowatego. Ptaki tu należące są w ogóle mniejsze od kruków, obyczajów podobnych lecz mniej towarzyskich. Nasz gatunek Comus pica L. każdemu dobrze znany, odznacza się szczególną zmyślnością w budowaniu gniazda, na wierzchu którego urządza pewien kształt dachu z gałęzi tarniowych lub innych, dla niedopuszczenia przystępu licznym nieprzyjaciołom. W nowszych czasach rozróżniano od tego gatunku srokę afrykańską (P. maurilanicd) i sybirską (P. albipenniś). Inne gatunki powiekszej części oddzielone zostały, jak np. hiszpańska (Cyanopica Kookii) i sybirską (Cyanopica cyanea).    U/. T.

SrokOSZ albo Srokos, gatunek z rodzaju Dzierż by, (Lanws excabitor L.), ob. Dzierzba.

Śrót, Szrót, myśliwsKie ziarnka ołowiane, żelazne, kulki drobne do strze-