scandjvutmp17c01

371

obelgi i być wystawioną na hańbę. A może też brak roskoszy, które sobie obiecywała, jest także mocną podnietą namiętności trawiącej jej duszę (1). Jeżeli nie może ukrywać się długo miłość, tern prędzej jeszcze kobieta odgadnie w kochance zazdrość. Te to zgubne uniesienia, wprawiają tyle mężatek i czułych kochanek w obłąkanie zmysłów, przywodzą je do utraty sił i sprowadzają na nie choroby, których one nadaremnie starają się ukryć źródło, a których, podobnie jak ukrytćj miłości, odgadnienie wymaga oka Erazystratów. Niechże naprzykład wytłómaczy kto, dla czego pospolicie matki więcej okazują przychylności dla zięciów, niż dla synowych?

Orosman zyskuje przebaczenie u wszystkich kobiet za to, że przez zawiść odebrał życie Zairze; ponieważ bowiem ta namiętność dowodem jest najgwałtowniejszy miłości, którejże więc kobiety nie oburzyłaby nieudolność kochanka, coby ozięble patrzył na innego przywłaszczyć ją sobie chcącego? Wieleż to ich poczytuje dla siebie za chlubę, gdy zapalczywy pojedynek zwróci wszystkich uwagę na ich w dzięki (2).

Ponieważ najgwałtowniejsze bywają namiętności w najdelikatniejszych i najczulszych istotach, przeto największą zazdrość okazują żony względem swych mężów.

.....Notumąue furrens quid femina possit.

(1^ Przekonanie o swej nicości czyni rzezańców nieubłaganymi stróżami serajowi uciechą jest iłla nich sprzeciwiać się najuiewinniejszym rozrywkom kobiet, poiło*’ łmie jak każde słabe i nieudolne stworzenie, pragnie, aby wszystko stało się jemu podo-hiitm- Każdy niższy, nie mogąc się podnieść i wyrównać wyższemu, usiłuje poniżyć jego zalety do swej nikczemności. Zazdrosny to ma przynajmniej w sobie dobrego, że sam siebie karze, podobnie jak żelazo, co się własną nlzą trawi.

(2) Kobiety dawnych Gallów, samych tylko mężnych wybierały sobie kochanków. One to sędziami będąc chwalebnych czynów, celu i nagrody największych poświęceń, bywały także często Będziami honoru w pojedynkach: Kuewjie, rodzaj ustawicznie potykających się rycerzy u Skandynawów w średnich wiekach, często odbierali w nagrodę rękę księżniczki; tak więc najbogatsze dziewice zyskiwano ostrzem szpady, i nadto jeszcze trzeba było zwycięzcy być zawsze gotowym do rozprawy z każdym pretendentem wydrzeć mu jego zdobycz chcącym. (Mallet, lntroduc. a Ihist. de Dunemark_y liv. IV, p. 128, Thorlacius, Ulem. sur /es due/s, 1812).

LI Karaibów także, najwaleczniejszych rycerzy nagrodą bywały kobiety'; dawniej Brazylijanin, nie mógł się ożenić, dopóki nie zabił nieprzyjaciela; podobny także istniał zwyczaj u Tatarów . (Vincent. Leblanc. Re/at. part. I, ch.XXX). Ojciec szczycił się tem, gdy walecznego mężczyznę dostać mógł za zięcia; a tak za powrotem z wojny, ubiegano się o posiadanie zwycięzców; nie starał się mężczyzna o rękę młodej piękności, ale ją dostawał w nagrodę swej waleczności.