scandjvutmp2001

25

i pojąć nie jest zdolne. Wtedy to człowiek może mierzyć swój zawód i obierać sobie przeznaczenie; jest to, iź tak powiem, mieszkaniec niebios pielgrzymujący na ziemi doświadczenia, ćwiczący się w szrankach niebezpieczeństw, w oczach Boga i przyszłych pokoleń ; zwierzę zaś gnijąc w swćm śmiertelnym, nędznem życiu, to tylko może i to czyni, co w nićm każe natura; ginie jak kwiat, niezdolne przypomnieć sobie swych przodków, ani mające nadziei udoskonalenia się w przyszłości.

Poznajemy więc prawdziwe stopniowanie życia i jego władz we wszystkich przyrodzonych ciałach; znajdujemy bowiem różnice między białym Europejczykiem a Murzynem, między Murzynem a Hottentotem; wyraźniejsze jeszcze zachodzi stopniowanie między Iłołlenlotem a orany./tanem, albowiem najpierwsza między małpami jest juz daleko pośleduiejsza od ostatniego z łudzi. Familija małp prowadzi nas równie nieznacznymi stopuiami do wszystkich klass zwierząt ssących; dalej do ptaków, gadów', ryb, mięczaków, skorupiaków, owadów, robaków i zwierzokrzewów. Polipy nader znaczną stanowią różnicę między zwierzętami a roślinami, gdyż nazwane są zwierzo-krzewami, to jest zwierzo roślinami.

Szereg roślin od czulka do mchu, niemniej przedstawia zniżenia jak poczet zwierząt, a w końcu przybywamy do owych ostatnich granic, które dużo zbliżają się podobieństwem do najlepiej ukształ-couych ciał kopalnych. Między temi jeszcze spostrzegamy toż samo prawo wzmagania się zasady organizacyjućj. Wszystko więc jest odcieniem, stopniowaniem boskiej rządzącej materyją mądrości. Zdaje się, że widzimy tę duszę świata nieznacznie i niezupełnie rozwijającą się w ciałach kopalnych, wzmagającą się i rozszerzającą w różnych odziałach królestwa roślin, a dzielnie się okazującą w królestwie zwierząt, objawiającą tu swoją bytność, przez czułość, a nakoniec rozkwitającą, wznoszącą się na najwyższy szczebel w człowieku, i tak przez nieskończone przejścia sięgającą aż na łono Bóstwa (1).

(l) Człowiek, zwierzę, roślina ma związki z układem swego gatunku, a układ tego gatunku wiąże aię z układem zwierzęcym lub roślinnym organicznym; ostatni układ okazuje związki z ziemią, ziemia ze słońcem, które wreazcie objawia je z całym światem.

4

Yirej. Jlist. 2Va t. J\ II.