scandjvutmpa301

131

pojąć można jak te przyczyny wpływają na osłabienie narodów, jak podkopują rządzy i niszczą zdrowie ludzi; w takich to epokach następują wielkie zmiany i zgubne zaburzenia w państwach.

Dzicy, miamowicie w zimnych klimatach, mało okazują miłosnych skłonności: lecz w miarę poloru i wykształcenia zalotność się upowszechnia. Uważano, że uajwaleczniejszemi były ludy, które najlepiej znały się na miłości; czyniący to postrzeżenie Arystoteles przytacza za przykład Greków i Gallów. Do uczuć tćż prawdziwej miłości same tylko zdolne są szlachtne i wspaniałe dusze; krzepi się ona nadzieją i powściągliwością a gaśnie w rozpuście. Dla tego to, jak wiadomo, miłość największych dokazywała cudów w czasie krucyjat i błąkającego się rycerstwa. Rył to wiek miłości i wojen, rzeczy na pozór sobie przeciwnych, a które przecież niemal zawsze się z sobą łączą, jak gdyby natura miała upodobanie stawiać życie naprzeciw śmierci i pierwszem nagradzać zniszczenia drugiej.

roi. XLVI, że ten szkaradny czyn zabobonu spełniano niemal w oczach publiczności. Plu-tareb (iit Gryllo, p. 989, A), przytacza, że za czasów Trojana i Adryana, wiele pięknych kobiet ofiarowały sie jeszcze temu świętemu zwierzęciu i z nient się zamykały: ale to pewna ze kozie! przekładał nad nie swe samice. Tak samo obnażone dewotki ofiarowały się, według Dyjodora Sycylijskiego wołowi Jpiiotoi: Biblioth. ks. I. Strabon przytacza wiersze Pindara, z których się pokazuje że spółka z kozłem bywała rzeczywiście.

...... Mendetis,

4uo salaz caprae maritus,

llumanam audet inire feminam.

Tegoż samego występku dopuszczali się mężczyźni z kozami, którego kobiety pozwalały sobie z kozłami, a którego uważano za bożka Pana, jako pierwiastek życia. Dla tego to pasterzom kóz w Mendea oddawano cześć jako kapłanom, mówi d'Hancarville, Recherch. tom I. not. p. 321. Dzikie to, fanatyczne wyobrażenie panowało jeszcze w drugim wieku ery chrześciańskićj; jui znane było przed Mojżeszem, gdyż jego Leioityk:, roz. XVII, witrs 7, zabraniał ofiar z welinem z którym się dopuszczano wszeteczeństwa. Lud bożki czcił kozła Pana, a izraelskie niewiasty tańczyły obnażoue przed cielcem Adonai, (Czytaj, Uochard, Hierotoic, psg. 643 i 842). Wszystkie podobne wyobrażenia były w związku z kosmogoniją indyjską, którą opisuje Sonnerat, Voyag: Ind. tom I. Wiele zabytków rzeźby przedstawiają te sprośne sceny. Nie zawsze więc religije miały ua celu czystość obyczajów. Przeciwnie wszystkie religije indyjskie dążyły do podsycania jak największej płodności, i według nich ciężko grzeszył kto aie nie przyczyniał do rozpłodzenia. Dla tego to dozwolone tam jest wielożeństwo, bezżenność występkiem jest w oczach Azyjauina, a ciepły klimat umacniał ich w tej wierze. Stąd truduo tam przyjąć się chrześcijaństwu. Zapewniają miasyjonarze że największą znachodzili zawsze zaporę w nieprzezwyciężonej tamtejszych ludów skłonności do wielożeustwa. Ksiądz Richard Uitt. du Tonquin, p. 24S 1.1. mówi ze bonzowie i inni bezżenoi doznają tam wzgardy, za swój stan czystości, dla którśj pozostają niepłodne rai.