scandjvutmp1b701

430

którzy autorowie myślą czy ta nie to miłość przyczyniła się do ukształcenia owych największych mistrzów posągowych (1).

Tajemnice Bachusa i religijne obrządki phallophoryj czyli pro-cessyje phallusa wprowadzone zostały pomiędzy Greków, powiada Herodot, blisko na sto siedmdziesiąt lat przed wojną trojańską, przez Melampa, syna Amythaona. Młode dziewice, ithyphale, pijacy przebrani po kobiecemu, śpiewający najsprośniejsze pieśni, grupy wpółobnażonych, z rozczochranemi włosami bachantek, wykonywały tany lubieżne z mężczyznami przebranymi za satyrów i ar-recto pene\ takie to były publiczne najrozwiązlejsze i najhaniebniejsze sceny bachanalii na owych uroczystościach bożka Bachusa. „Najrozwiązlejszy człowiek, mówił Teodoret, nie śmiałby, nawet ukryty w głębi swego mieszkania, dopuścić się takich bezwstydno-ści, jakie wykonywają bezczelnie i publicznie, w owych proces-syjach, chóry satyrów.” Wszyscy ojcowie kościoła gromili z całą mocą oburzenia taką demoralizacyją.

Wiadomo, że ponieważ phallus powszechnym był przymiotem bóstw wschodnich, godłem słońca (Ozyrys, Bachus, Adonis, Mer-kuryjusz, równie jak Lingam u Indów) czyli płodności natury, przeto mieszkańcy Lampsaku oddawali cześć samemuż Pryapowi i poświęcali osła, jako najbardziej oddane mu zwierzę (2). Colophon, Cyllena i bardzo wiele innych miast greckich przyjęły publiczną cześć dla Pryapa pod postacią Terminusa lub Hermesa i Merkuryju-sza, tak dalece, iż wyobrażenia jego znajdowały się we wszystkich okolicach greckich (3) a młode dziewice stroiły je wieńcami.

Jakże więc tak żywy i takiem czuciem obdarzony naród nie miał przyjąć u siebie czci Wenery i obznajmiać się wszędzie z wabnemi tajemnicami? Komuż nie są znane miejsca, które sobie obierała na mieszkanie ta matka miłości? Pafos, Cytherea, Knidos, Cypr, Amathont, Milet, Korynt, góra Ida i mnóstwo innych miejsc uczczone były jćj świątyniami. Biada młodym dziewicom które swą pogardą odważyły się krzywdzić tę boginią; wkrótce one uczuły w sobie za to okrutną karę krążących w swych żyłach płomieni

(1)    Czytaj AYinckelmana Hist. sztuk u starożytnych i dłlancanille, t. 1.

(2)    Laktancyusz Fals relig. lib. I. cap. XXI.

(3)    Arnobiuiz.^rfyeri. gentlib. V. pag. i76.