scandjvutmpd501

206

głosowej mowy, która nie jest wrodzoną człowiekowi; osoby opuszczone samotnie żyjące, jak naprzykład Aleksander Selkirk, wzór Robinsona Kruzoe, postradali ją (1).

Uwiedziony powieściami i fałszywemi świadectwami, wielki Linneusz, nie w^Tahał się z orangutana zrobić pewny gatunek człowieka, którego opisał różne cechy właściwe ałbinom czyli białym Murzynom (2), Linneusz ustanowił dwa gatunki ludzi: homo sapiens (człowiek rozumny) dzienny I homo troglodyles (człowiek dziki) nocny czyli orangutan, opisany przez lekarza Bontiusza. Do nich także liczy osoby zwane Kakerlakami lub Chacrelas, tak nazwane że kryją się przed światłem podobnie jak kakerlaki (3). Uważaliśmy już wyżćj, że to są istoty przerodzone, jak wszyscy wybledli, i ze nie mają żadnego szczególnego podobieństwa, więcćj niż zwyczajny człowiek, do orangutana.

Linneusz przypisywał swemu troglodytowi ciało białawe, wzrost o połowę od naszego mniejszy, włosy białe, kędzierzawe, oczy okrągłe z tęczą koloru jutrzenki, z napół-przymkniętemi powiekami, z błoną migową i ukośnym wzrokiem. Istota ta, mówi on. chodzi prosto, ale ręce ma tak długie, iż palcami do kolan sięga. Żyje dwadzieścia pięć lat. Ćmi ją dzienne światło i dla tego kryje się, ale w nocy dobrze widzi: wtedy to wychodzi na złoczyństwo. Jćj mowa jest pewnem gwizdaniem, a jednakże myśli i rozumuje; zdaje się jćj że ziemia dla niej została stworzona , i że powtórnie jeszcze kiedyś osiągnie na niej panowanie.

Jeżeliby orangutan był człowiekiem, tedy pierwsi ludzie, w swym pierwotnym stanie na ziemi musieliby być orangutanami: taki uczynił wniosek anglik Monboddo (4). Braknęło tylko aby naturalny człowiek chodził w lasach na czworakach. J. J. Rousseau

(1)    Forster w swych Observations, przytacza, łe żadne stworzenie nie ma tyle podobieństwa do małp jak niektórzy mieszkańcy wyspy Mallicolo, jaz to postacią, juz obyczajami; a wielo nawet grzbiet siercią jest pokryty, a umysł ich bardzo groby.

Hispida memhra quidem et dorae per brachia setae Promittont atrocem animum.....

(2)    ki do 1766 r. w dwonastem wydania swego Syitema nnturae, Holaiae, in 80, t. I, p. 33.

(8) Tak nazywają gatunek owada znany o nas pod imieniem karać tan, bJatta orten-talii.

(4) Of tht origin andprogren of language, t. I, p. 175.