scandjvutmpe101

218

Nie masz u orangutanów, jak u ludzi owych guzików mięsistych pod skórą, lub przynajmniej ledwo widać ich ślady.

Widziano czaszkę małpy pongo sprowadzonej z ludyj wschodnich, która miała wszystkie cechy właściwe orangutanom, wyjąwszy chyba , ze szczęki jej były wydatniejsze a objętość mózgu daleko mniejsza niź w czaszce orangutana rudego z wyspy Borneo; obiedwie były czaszkami młodych małp. Cuvier, nie mówiąc czy czaszka małpy pongo takaż i tegoż jest gatunku co orangutana rudego, sądzi że ostatni, którego dorosłego, żywego nigdy w Europie nie widziano, dostaje z wiekiem dłuższe szczęki, a mózg stosunkowo mniejszy, nad to wszystko co Tyson, Camper i inni anatomiści uważali na młodych jednotach; wiadomo bowiem, że u dzieci stosuu-kowo mózg jest większy niż u dorosłych ludzi. Wniósł więc stąd, że zbytecznie zbliżono orangutana do rodu ludzkiego, i że różnica między człowiekiem a małpami jest większa aniżeli wielu mniemało.

Tak jest bez wątpienia, kiedy je przyrównywamy do człowieka białego; ale czy nie widzieliśmy także czaszki kobiety Hottentotki (pokazywanej w Paryżu pod imieniem hottentockiej Wenery) nadzwyczajnie ciasućj i przypłaszczonej, mającej szczęki przedłużone, i na której okazywało się wyraźnie zbliżenie do kształtu orangutanów, tak, iż sam to przyznał Jerzy Cuvier? Nikt nie będzie uważał za jedno rodu ludzkiego z rodzajem orangutanów, są jednak pośrednie od jednego do drugiego przejścia. Koku 1808, opisując Fryderyk Cuvier sprowadzonego do Paryża orangutana(1), przyznawał mu, że uogólnia swe pojęcia, że jest roztropny, przezorny, a nawet że ma w łasne myśli, w których zmysły nie mają żadnego udziału. Roku zaś 1818 Jerzy Cuvier (2) utzymywał, że orangutan nie ma tyle pojęcia jak rozumiano, że nawet nie wiele w tćj mierze psa przewyższa.

Buffon powiedział: „Naprzykład, język i wszystkie narzędzia głosowe są takież jak u człowieka, a przecież orangutan nie mówi: tak samo wielki i podobnego st' ma mózg, a nie myśli. Jestże większy nad to dowód, że i    sama przez się choćby najdo

skonalej uorganizowana, nie wyda arn myśli, ani mowy, która jest jej znakiem, jeżeli jej nie ożywia wyższa istota!” Jeżeli po tych

(1)    Annul du Mtiseum, tom XVI, p. 58.

(2)    W »wem Regnt unimal, tom I, p. 103.