Sponsorzy2301

13

wódzcą. Zbywające godziny od obowiązków, szczególniej podczas leży w twierdzy Modlinie, poświęcał Brodziński ukształceniu własnemu: przy ułatwieniu jakie miał, przy zasobach nie potrzebował zwalczać przeszkód, które mu tyle chwil zatruły w dziecinnych latach, i swobodnie mógł pracować nad literaturą ojczystą i niemiecką, i począł spisywać dzienniczek wypadków życia swego w służbie wojskowój.

W czasie wyprawy pamiętnój 1812 roku w stopniu porucznika dzielił wytrwale wszystkie koleje tej wojny, przebył szczęśliwie pamiętny odwrót, i wrócił do kraju, boleśnie dotknięty wielu stratami. Owoż przywiedzieni tu własny Brodzińskiego opis, jaki zostawił w swoim dzienniku.

7 Maja 1813 r« w Siennicy.

„Rozkazano, aby w godzinę gotowym być do wymarszu: smutno mi Bię zrobiło. Uchwyciłem chwilkę czasu, aby wybiegnąć na ustronie, i kilka łez uroniłem, których się nie wstydziłem przed niebem: od nieba szczęście i niedola; jemu się więc oddałem, prosiłem o opiekę, przywiodłem na myśl moje nieszczęścia, a że na nie nie szemrałem, byłem w nadziei jakiejkolwiek za nie nagrody. Nieszczęść do dziś dnia w przeciągu roku dosyć doznałem i zniosłem. Oto w nim dla mnie smutne zdarzone straty. K...... młodzieniec pełen

jak maj nadziei, którego ja sam wywiodłem na pole boju, zginął mi przy Mozajsku. Kto go tylko znał, kochał go tak jak ja, a wszyscy czynili mi o niego wyrzuty! O! smutne zakończenie przyjaźni! Cieniu drogi! gdybym wiedział że ci nagrodzę życie, i stratę twą przyjaciołom, gotówbym znieść większe jeszcze cierpienia, nad pamięć o stracie twojój. Reklewski, dla którego zaciągnąłem się do jednej brygady, pod którego rozkazami przyjaźnią i dobrodziejstwy żyłem, wielka nadzieja rycerstwa, naukom i muzom, znikł, i wszystko z nim znikło. Po chwalebnej u Smoleńska czynności zachorował: woziliśmy go w tak przykrych marszach ze Smoleńska aż milę do Reżestwa (koło Kaługi); ztamtąd w ostatnich słabościach pożegnałem go jadącego do szpitala do Moskwy, gdzie ledwo dojechawszy, opuścił nas wszystkich. Strata jego, prócz wiecznego żalu, miała wpływ na dalszy mój los szczęśliwszy. Dowódzca mój, Pollux poprzedzającego, który losem moim starał się kierować, pożegnał nas na polu bitwy z urwaną nogą po biodro. Mój S., mój P. w niewoli; tylu zabitych i wziętych innych. Brat mój nakoniec Andrzej, który mi zazdrościł że nie dzielił walk przy Smoleńsku, Mozajsku i t. d., bo został adjutantem placu w Szkło wie, gdyśmy się cofali, złączył się z pułkiem, szedł z nami dni trzy. Wśród bitwy pod Berezyną dano mi znać, że jest ranny: szukam go między trupami, znajduję już obnażonego i w same czoło karabinową ugodzonego kulą. Straciłem w nim co miałem najdroższego na ziemi! tylko już to mi pozostało, że mogę sobie powiedzieć, iż nic już nie mam do stracenia. Krewny mój R., którego także do wojska zaciągnąłem , pozostał mi chory przed Berezyną, i ja, który byłem przyczyną jego straty, musiałem sam tę smutną wieść rodzicom oznajmić. Boże! czyliż czekają mię jeszcze podobne chwile! Wierny ordynans, który mię we wszelkich nieszczęściach wojny pocieszał, z końmi i rzeczami pojmany i zabity. Sła-

<•

7