448
wkrótce tćż same bogactwa, źródło tych występków, rozpraszają się przez idący za niemi zbytek, rozpustę, miękkość i próżniackie życie. Nie wystarczyłby cały świat rozrzutności Autonijusza i Kleopatry, którzy wypijali kosztujące miłijony perły w occie rozpuszczone. Swemi zbytkami Kaligula i Neron zubożyli państwo rzymskie, a wszystek lud nie mógł wystarczyć marnotrawstwu Witeliju-sza. Ileż to kosztowały owe panie od Franciszka I. do Ludwika XV? Większych naśladowali mniejsi, i wiadomo że nie jedna młoda kobieta zniszczyła ogromny majątek sw ego wielbiciela. I tak jedna kosztowała dziewięć kroć sto tysięcy franków, pewnego bogatego dzierżawcę, dla innej sprzedać musiał jej opiekun majątek wartujący blizko półtora milijona franków, byle dogodzić jej zbytkom i uie-pomiarkow anym wydatkom, azali nie wynikły stąd liczne bankructwa?
Choćby takie skutki rozwiązłości nie były szkodliwe ani dla rządów ani dla ludów, które wyniszczają i znikczemniają, tedy zgubne-mi się stają dla zdrowia i życia ludzi prywatnych. Zastanowimy się więc nad skutkami różnych nadużyć roskoszy, i zobaczymy jak one wpływają na organizacyją człowieka.
Człowiek rozwiązły podobny jest owemu żarłokowi, którego przesycony zepsuty smak odrzuca zdrowe, posilne pokarmy. Dla takiego wyszukiwać trzeba coraz nowych przysmaków, przypraw, korzeni w miarę jak jego organy tępieją od zbytuiego ich drażnienia:
Kepperit obscaenns Yoneris vitiosa libido.
Nie ma wstydu, nie ma żadnego hamulca tam gdzie wezmą górę bezecue cłiuci, nic na święcie* nie zna szacunku w'owych kryjówkach rozpusty i szaleństwa: dla tego lóż widzimy że takie miejsca bywają stekiem wszelkich występków, a częstokroć i wielkich zbrodni, kradzieży, zabójsta i wszelkiego moralnego zepsucia Rzecz pewna, że skoro kobieta sprzeda swój wstyd, wtedy już, w potrzebie, gotowa jest dopuścić się wszelkiej zbrodni. Zepsucie także obyczajów przywiodło Kąty linę do zawiązania spisku; pewna bowiem że młodzi, wolni, bezżenni mężczyźni, straciwszy uczciwość i zadłużywszy się na rozpustę, nie mają już nic do stracenia, a wszystko do zyskania w zamieszkach krajowych.
Jeżeli tego rodzaju przedsięwzięcia domyślać się jeszcze każą mocy umysłu i serca, tedy rozwiązłość czjli bezczelność prędko je