scandjvutmp2901

13

mysłu, wypadało więc nadać mu prostą postawę ciała; w takim jedynie sposobie mógł on przyjąć wielki mózg i wolno używać rąk, owycłi niezbędnych narzędzi do wykonywania robót i wynalazków rozumu. Człowiek sam jest dwuręczny i dwunożny.

Człowiek jest zwierzę nagie, mające dwie ręce i dwie nogi, chodzące w postawie wyprostowanej, niemal prostopadłej mające rozum i mowę z głosów się składające i zdolne do ucywilizowania się: te cechy w ogóle samemu tylko właściwe są człowiekowi. Składem fizycznym człowiek należy do działu zwierząt mających podwójny system nerwowy i kolumnę pacierzową; liczy się do klassy tych zwierząt, które mają krew ciepłą, serce o dwóch komórkacli i dwóch uszkach. Ponieważ kobieta rodzi żywo i karmi swe dzieci, przeto wraz z mężczyzną należy do wielkiej familii zwierząt ssących.

W istocie, żadne ze zwierząt symetrycznych (czyli złożone z dwóch jakby sklejonych z sobą wzdłuż połów), naturalnie nie trzyma się tak prosto jak człowiek; ciało zwierząt zostaje zawsze w położeniu prawie poziomem, tak się trzymają nawet gira-fa, wielbłąd i różne ptaki, co to wznosząc swą długą szyję, ku niebu także patrzą; a nadto przednie ich członki nie są tak w'olne jak nasze ręce.

Przeciwnie człowiek tryma głowę prosto i śmiało, przypatruje się niebu i swym wzrokiem mierzy obszerne państwo świata; jego postawa jest wzniosła, jak przystoi na tego co rozkazuje i wyższy jest nad wszystko co go otacza: jest to więc postawa rozkazu i potęgi; zwierzę schylone i drżące przed nim przechodzi, nie śmiąc podnieść oczu na to wspaniale oblicze, w którem widać obraz niebieskiego pochodzenia. Człowiek stworzony jest do wzniosłego chodu: samemi tylko końcami ciała prochu się dotyka; zdaje się unosić z niego i zmierzać do niebios, wiecznego dziedzictwa i wspólnćj ojczyzny rodu ludzkiego; zwierzę zaś ku ziemi schylone, wodzi swój wzrok i żądze po mule z którego powstało i który je kiedyś całe ma pogrzebać.

Zwierzęta, przy swej postawie, nie mogą mieć stosownie wielkiej głowy, a zatem wielkiego mózgu i obszernego pojęcia. Gdyby miały wielką, ciężką głowę, truduoby im było utrzymać ją w po-