scandjvutmp1a201

37S

przez uprawę ziemi, juz przez chów bydląt, pod opieką regularnych rządów, wynika pomnażanie się ludzi, i zwyczajna im skłonność do odradzania się. Dobrze utrzymaue i żywione domowe zwierzęta prawie zawsze zdolne są do płodzenia, a zaś w dzikim stanie, przymuszone częstokroć do długiej wstrzemięźliwości, jednę tylko lub dwie miewają pory w roku, w których mogą zadosyć uczynić płciowemu popędowi. Dziki Amerykanin, wpośród swych lasów i pustyni, mozolne prowadząc życie, rzadko dosięgający swój zdobyczy, pospolicie bywa mało płodny i nie czuły na powaby miłości; jemu szczególniej potrzebna jest siła, i to go zmusza do wstrzemięźliwego życia; tymczasem zdolność do rozmnażania się w każdym czasie (niezależnie od skutków wyłuszczonych wyżej z prostego trzymania się) nadają ucywilizowanym ludom obfite i regularnie pożywane pokarmy.

ARTYKUŁ II.

O rozmaitych pokarmach jakich różne ludy używają.

Najpićrwsze i najnaturalniejsze siedlisko rodu ludzkiego, było jak się zdaje, w ciepłym klimacie, gdyż rodzimy się nadzy i niezdolni do znoszenia przykrej zimy, będąc w swym stanie przyrodzonym: między zwrotnikami więc żyć musieli pierwsi ludzie. Te takż.e kraje są właściwą i jedyną ojczyzną małp. W tych to bogatych klimatach ręka natury hojnie rozsiała swe dary: drzewa okryte są tam nieustannie smacznemi owocami, a ziemia wydaje bez przerwy pożywne płody roślinne, jak tego mamy dowody w wielkiem mnóstwie roślinożernych zwierząt, które się tam rozmnożyły, tudzież w nadzwyczajnej ilości jadalnych roślin, które uważano w tamtejszych okolicach. Człowiek, małpy, papugi, wszystko to żyje pospołu i żywi się temiż samemi pokarmami w tych błogosławionych krajach. Indyjanin spoczywa w cieniu palmowego drzewa, małpa siedzi na jego gałęziach, papuga kryje się pomiędzy jego liściem, a wszyscy żywią się jego owocem (I).

(I) Utrzymywali starożytni, ż.e pierwotni ladzie, podobnie jak dotąd małpy, samycli tylko ożywali pokarmów roślinnych. De rer. natur. 1, VI, wiersz 937; Strahon, Geogr. 1, XIII, pag. 885; Witruwijusz, Archilect, I, U, c. I, Atenneus. Deipnot. I, pag. 12; Dyjodor Syc. Biblioth. I, I; Plutarcli, Morał, tom II, pag. 159; Panzanijasz, I, VIII, c. I; Berodot, Ui,t. I, III, Nr 100; Pliuijusz. Bitt. nat. I, XV; c. XXV; Izydor, Origin. I,