scandjvutmp1a401

411

były pod wpływem moralnego wdzięku; w nieb tylko wydaje się pię_ tno głębokićj czułości, pełnej, ognia wymowy, one same tylko porywają, kiedy inne oświecają lub dowodzą. A to dla tego źe Genew-czyk ten czerpał natchnienie w prostych obyczajach szwajcarskich Przez tę prostotę umiał on obudzić iskrę uczucia w sercach skażonych zepsuciem. Jego żywe i cierpkie p rzygany, wywarły nierównie większy na kobiety wpływ, niż okazały pochwałę któremi je Thomas obdarzył.

Wstąpienie Ludwika XVI na tron było znakiem nowćj epoki po którćj zajść miała straszna katastrofa. W ostatnich lalach poprzedzającego panowania, Maupeou i Terray. chcąc zaprowadzić rząd uciążliwy,wstrząsnęli porządek towarzyski. 1'ierwszem dziełem młodego króla było przywrócić cywilną swobodę z Turgotem i Males-herbem, imionami równie tniłemi dla nauk jak dla cnoty. Zniesiono pańszczyznę, służebność, tortury, okazano przychylność dla niepodległości Amery kanów. W miejsce marnotrawnćj hojności zaprowadzono rządną oszczędność. Pod monarchą ludzkim, dobroczynnym, przyjacielem praw, wszystko obiecywało powrót złotego wieku, gdyby nie kryło było państwo wswćm łonie tajemnego zarodu rozprzężenia i gdyby nieszczęsny monarcha nie był za słabym do nadania narodowi nowego bartu silniejszemi instytucyjami.

Ty mczasem we wszystkich odzywała się jakaś żądza swobody, jakieś pragnienie szczęścia, udoskonalenia się, ten rueh myśli i dążeń podsycali ludzie myślący i wielcy pisarze. Gust angielski panował w księgach modach, ucztach i t d. Mężczyźni przybierali ton przyganiający, republikański; kobićty udawały czułość i ową romantyczną inclancholiją, którą nieczynne życie, bezsenne nocy, widowiska i czytanie powiększały. Więcćj wtedy spostrzegano między niemi słabości nerwowych, niż dzisiaj;to dało sposobność Mesmerowi, Cagliostro i innym szarlatanom przywłaszczenia sobie panowania nad płcią niewieścią. Taka drażliwość budziła namiętności, psuła najmilsze stosunki towarzyskie; każdy się uważać chciał za niepodległego swym zobowiązaniom; samego tylko szukano naturalnego stanu

Wystawiano miłość jako najświętszy obowiązek, namiętności jako najwyższy głos natury, przymus cnoty jako i krucieństwo. Zmie-