otwarcie odźwiemika.
Pod wpływem ruchów robaczkowych część pokarmu przedostaje się do dwunastnicy. Dzięki przedostaniu się zakwaszonej treści pokarmowej do zasadowego środowiska dwunastnicy uruchamia się bodziec do zamknięcia odźwiemika. W ten sposób treść pokarmowa przechodzi z żołądka do jelita cienkiego porcjami. W dwunastnicy miazga pokarmowa dalej jest trawiona przez sok jelitowy wytworzony przez gruczoły jelitowe i sok trzustki przy współudziale żółci - wydzielina wątroby.
Dzieli się na dwunastnicę (pierwszy odcinek jelita cienkiego) i jelito krezkowe. Jelito cienkie ma długość około 6 metrów w tym dwunastnica około 30 cm.
W jelicie krezkowym odróżniamy jelito czcze i jelito kręte uchodzące do jelita grubego. Jelito czcze - szersze, stąd procesy wchłaniania są tu intensywniejsze. Jelito cienkie wyścielone jest od wewnątrz błoną śluzową z licznymi kosmkami jelitowymi.
Funkcje jelita cienkiego:
- dokończenie procesów trawienia
- wchłanianie odżywczych składników pokarmowych
Jelito grube to końcowa część przewodu pokarmowego. Jego długość wynosi około 1 ,5 metra. Początkowa jego część nazwana jest jelitem ślepym lub kątnicą do niej uchodzi jelito cienkie i wyrostek robaczkowy -węższy uchyłek o długości ok. 7 cm. Dalsza część jelita grubego, powyżej kiszki ślepej z uwagi na swój okrężny przebieg nosi nazwę okrężnicy. Odróżnia się w niej: część wstępującą część poprzeczną, część zstępującą część esowatą (esica) i odbytnicę.
Czynność jelita grubego polega głównie na wchłanianiu z wody z mas pokarmowych i formowaniu mas kałowych. Pod wpływem znajdujących się w jelicie bakterii nie strawione resztki ulegają gniciu, wytwarza się wówczas szereg szkodliwych substancji o nieprzyjemnej woni. Bodźcem do wydalenia uformowanego kału staje się jego przesunięcie do odbytnicy.
Otrzewna cienka błona surowicza wyściełająca wewnętrzną powierzchnię ściany jamy brzusznej (otrzewna ścienna) oraz powierzchnie narządów jamy brzusznej (otrzewna trzewna). Przejście otrzewnej ściennej w otrzewną trzewną to krezka -zdwojenie otrzewnej. Narządy jamy brzusznej położone wewnątrzotrzewnowo wyścielone są przez otrzewną niemal całkowicie, narządy położone zewnątrzotrzewnowo pokryte są otrzewną tylko częściowo.
Powierzchnia otrzewnej wynosi 1,6 m2. Dzięki niewielkiej ilości płynu surowiczego wydzielanego przez otrzewną powierzchnie narządów jamy brzusznej są stale zwilżone, co redukuje tarcie. Bogato unerwiona otrzewna jest bardzo wrażliwa na ból.
Wątroba to największy gruczoł ustroju o wadze ok. 1,5 kg. Położona jest w prawym podżebrzu i przechodzi nieco poza środkową linię ciała. Wątroba dzieli się na dwa płaty: prawy (większy) i lewy (mniejszy). Na prawym płacie odróżnia się płat ogoniasty i płat czworoboczny. Na dolnej powierzchni wątroby w części środkowej znajduje się wnęka wątroby. Wnikają przez nią naczynia krwionośne (tętnica wątrobową żyła wrotna) i nerwy. Z wnęki wątroby wychodzi również przewód odprowadzający żółć. W organizmie człowieka wątroba pełni funkcję odtruwającą. Dotyczy to szkodliwych resztek przemiany materii, a także trucizn wprowadzonych do organizmu. Bardzo poważna trucizną dla wątroby jest alkohol, nawet niewielkie jego ilości upośledzają pracę wątroby. Czynność wydziełnicza wątroby przejawia się w wydzielaniu żółci (ok. 1,5 litra dziennie).
Pęcherzyk żółciowy to zbiornik (o pojemności 50 cm3) produkowanej przez wątrobę żółci, położony na dolnej powierzchni wątroby. Przewód żółciowy (powstały z połączenia przewodu pęcherzykowego i wątrobowego) uchodzi do dwunastnicy, odprowadzając tam żółć. Jeżeli żółć zamiast uchodzić do dwunastnicy, przedostaje się