0003

Imię Stalina, niegdyś sławione nie tylko w ZSRR, szybko zaczęto kojarzyć z pojęciem tyranii. Stalinizm był reżimem najszerzej wykorzystującym terror i powszechną kontrolę społeczeństwa. Żadna dziedzina życia publicznego nie mogła pozostać poza nadzorem partii i kierowanego przez nią aparatu bezpieczeństwa. Administracja, kultura, gospodarka rozwijały się według ściśle określonych reguł, a każde odstępstwo od oficjalnych poglądów karane było bardzo surowo.

W epoce, w której w wielu krajach rozwinęły się rządy dyktatorskie, władza sprawowana przez Stalina od końca lat dwudziestych była szczególnie radykalnym przypadkiem. Reżim stalinowski w potwornościach i niszczycielskim szaleństwie skierowanym przeciwko własnym obywatelom, prześcignął nawet hitlerowskie Niemcy. Zarówno polityka społeczna jak i ekonomiczna Stalina, najczęściej oparte na fałszywych przesłankach, były realizowane z nieludzką bezwzględnością, kosztem setek tysięcy istnień ludzkich.

Epoka stalinowska to także niespotykany w dziejach rozwój kultu jednostki. Jeden z wielu działaczy partyjnych szybko stał się dla obywateli Związku Radzieckiego uosobieniem potęgi ich państwa, nieomylnym przywódca i troskliwym ojcem narodu. Nawet świadomość istnienia niezliczonych łagrów, zbrodni, które miały miejsce w latach trzydziestych, nie zdołała zmienić stosunku Rosjan do Stalina.

Powszechnie uważano, że Josif Wissarionowicz, o niczym nie wie, że przestępstwa popełniają tylko źli urzędnicy. Płacz wielu milionów ludzi po jego śmierci był autentyczny. Dla nich Stalin był wcieleniem dawnych carów, dobrotliwym choć potężnym „batiuszką”. Do dziś żywy jest w Rosji kult Stalina, a czasy jego rządów kojarzone są z potęgą ZSRR i dobrobytem obywateli.

W takim oto podwójnym wyniesieniu potworności i chwały trzeba widzieć tę biografię, która każde zjawisko sytuuje we właściwym czasie.