056

Ogólnie, jeżeli obrócimy wał selsyna nadajnika o kąt 0 w stosunku do osi cewki j to wartości SEM w poszczególnych cewkach będą wynosiły:

^e2i ⁼    ' sincor ■ cos0

^en = Emi' sin to t ■ cos (0 +120°)    H. 13)

^e23 ⁼ E_m2' sin tor - cos (0 + 240°)

Z równań (7.13) wynika, źe każdemu kątowi 0 odpowiada tylko jeden układ napięć w uzwojeniach synchronizacyjnych. Identyczna sytuacja wytwarza się w selsynach SN i SO. Przy obrocie wirnika SN o kąt 0] w stosunku do nieruchomej cewki 1, SEM indukowane w cewkach stojana SN ulegną zmianie. Wtedy w przewodach łączących selsynv popłyną prądy dzięki różnicy SEM w odpowiednich cewkach SN i SO, wytwarzające przy zahamowanym wirniku SN w położeniu 0] moment (działanie dynamiczne prądu w polu magnetycznym SO), który stara się obrócić wirnik selsyna SO do położenia b'~b \ czyli też o kąt 0[ - to jest do położenia, w którym SEM odpowiednich cewek będą miały taką samą wartość.

Położenie wirników wzdłuż osi a - a, b ~ b (rys, 7.5) nosi nazwę położenia zerowego łącza selsynowego.

Moment elektromagnetyczny doprowadzający układ selsynów do zgodności położeń ich wirników nazywa się momentem synchronizującym i wyraża się wzorem

(⁷-¹⁴)

gdzie:    M_max - moment maksymalny,

0 = 0jv - ©o - różnica kątów obrotów wirników selsynów SN i SO.

Sztywność statycznej charakterystyki momentu synchronizującego jest tangensem kąta nachylenia stycznej do początkowego odcinka sinusoidy (7.14) i wyraża się wzorem

fdao

Sztywność charakteryzuje dokładność przekazywania kąta w łączu. Im większa sztywność, tym wyższa jest dokładność łącza. Zależy ona od:

-    liczby współpracujących ze sobą selsynów,

-    rezystancji linii łączącej selsyny,

-    symetrii oporności linii,

-    napięcia wzbudzenia,

-    częstotliwości zasilania,

-    przesunięcia fazowego między napięciami zasilającymi nadajnik i odbiornik,

-    prędkości obrotowej wirnika selsyna nadajnika (rys. 7.6).

Rys. 7.6. Zależność dokładności łącza wskaźnikowego od prędkości obrotowej wirnika

7.3.2. Łącze selsynowe różnicowe

W tym przypadku na wirnikach selsynów nadawczych nawinięte są uzwojenia synchronizacji, zaś na stojanach uzwojenia wzbudzenia. Uzwojenia synchronizacji selsynów nadawczych łączą się z odpowiednimi uzwojeniami trójcewkowymi selsyna różnicowego SR. W takim układzie w przewodach łączących i w cewkach uzwojeń wtórnych zawsze będzie płynął prąd po włączeniu uzwojeń wzbudzenia selsynów nadawczych do sieci prądu zmiennego, dzięki powstaniu SEM o wartościach wg równań (7,13) w uzwojeniach ich wirników. Prądy tc wytworzą w selsynach składowe strumienie magnetyczne, których suma geometryczna daje wypadkowy strumień danego uzwojenia. Wektory strumieni składowych w cewkach będą skierowane wzdłuż ich osi. Zastrzałkujmy strumienie składowe jak na (rys. 7.7). Przy założeniu, że obwody magnetyczne w łączu są nienasycone, strumienie magnetyczne będą proporcjonalne do SEM wg równania (7.7), a ich wartości można wyznaczyć, opierając się na zależnościach (7.3), (7.6), (7.13). Przedstawmy na rysunku 7.8 wykresy wskazowc strumieni w łączu różnicowym dla sianu jak na rysunku 7.7.

Rysunek 7.8a, b, c, d przedstawia wykresy wskazowe wektorów strumieni składowych ^0raz strumieni wypadkowych uzwojeń w łączu sel syn owym: (a, d) wirnika selsyna nadawczego, (b, c) stojana selsyna różnicowego.

Jeżeli obrócimy wirnik selsyna SN\ np. o kąt 30° w kierunku przeciwnym do kie-^runku ruchu wskazówek zegara, wówczas SEM w cewce nr 2 uzwojenia synchronizacji ^Sfdsyna SN] (rys. 7.7) będzie wynosić zero, E₂ = 0, więc też strumień składowy tej ^cewki ó = 0.

113