0043

W międzyczasie pancernik z Gdańska zaczął ostrzeliwać port wojenny i redę w Gdyni. Ogień był nieskuteczny o charakterze nękającym.

Z drugiej strony nad Helem zjawił się naprzód jeden, a potem drugi zespół samolotów nurkowych, każdy w składzie około 30 samolotów¹ i rozpoczęło się bombardowanie baterii im. Laskowskiego (4 działa 152,4 mm), osiedla Hel i portu wojennego. Flota nie mogła zdążyć na czas, by wziąć udział w walce, będąc w odległości około 7 mil morskich. Posuwała się zatem jak poprzednio, nie powiększając szybkości.

Około godz. 18 w odległości około 3 mil morskich od Helu flotę zaatakowały kolejno 2 analogiczne zespoły nurkowców². Głównym przedmiotem ataku był „Gryf”, załadowany minami, w drugim rzędzie „Wicher”. Ka oba okręty, a zwłaszcza na „Gryfa”, zrzucono większą ilość bomb różnej wielkości, podczas gdy małe okręty ostrzeliwano głównie z broni pokładowej. Okręty rozproszyły się na nakazaną odległość, idąc zygzakami i strzelając ze wszystkich luf. „Wicher” i „Gryf”, znajdujące się w odległości niespełna 1000 m od siebie, wspomagały siebie, osiągając skrzyżowanie ognia; dochodziły do tego smugi i paciorki ognia maszynowego mniejszych jednostek, które z całym samozaparciem broniły „Gryfa”, mimo że właśnie one były celem silnego ognia broni pokładowej samolotów, które po zrzuceniu bomb na „Wichra” i „Gryfa”, odlatując kierowały swój ogień na znajdujące się w pobliżu małe okręty. Ogień floty kształtował się w postaci kolorowego stożka, rozpiętego nad większymi okrętami. Początkowo nieprzyjaciel atakował z wielką brawurą, ale po kilku minutach zauważyłem, że samoloty zrzucają bomby już z większej wysokości, a zatem mniej celnie. Widziałem wyraźnie dwa trafione samoloty, widziałem kilka wypadków, gdy samolot przerywał swój nurkowy lot na większej wysokości i oddalał się, nie zrzucając bomb. Nie wiem, czy było to wynikiem specjalnej taktyki (pozorowanie), ażeby wymusić manewr okrętu, czy też spowodowały to straty w załodze samolotu.

Taktyka ataku na ogół była prosta. Od zespołu kolejno odrywały się pojedyncze samoloty; nurkując od strony dziobu lub rufy okrętu atakowanego (największe prawdopodobieństwo trafienia), po czym, po zrzuceniu bomby, odlatując ostrzeliwały cel lub inny okręt w pobliżu z broni maszynowej; z kolei nurkował następny itd. Zdarzały się również wypadki, że dwa samoloty naraz pikowały na dwa okręty równocześnie.

Taktyka obrony była również prosta. Po meldunku z wachty o ataku samolotu, rzut oka dla sprawdzenia i manewr uchylenia (położenie steru i zmiana szybkości) — rozkazy przeważnie na migi. Przekonałem się, że

45

1

   Atak na cypel Półwyspu Helskiego wykonany został przez dwie eskadry, liczące łącznie 24 samoloty (patrz relacja Z. Przybyszewskiego).

2

   Zespół okrętów polskich zaatakowany został przez 33 bombowce nurkowe typu Junkers Ju 87 B, tworzące 4 dywizjon 1 pułku szkolnego. Samoloty wystartowały do nalotu z lotniska w Słupsku o godz. 17.25 (H. Bachmann: Der Kampf um Hela..., s. 281).