070

Pr. jbiur (><1 rrd. pnż.dr.hib.J. K. PiotrowUujłi' *IY<taavy    Vimm iiKtt. ISBN 83-2O4-M22-0Cby TCf

z oskrzelikami, więcej cząsteczek ozonu wchłania się do tkanki nabłonkowej, ponieważ w tym miejscu warstwa śluzu jest bardzo cienka. Podczas dalszego przechodzenia ozonu w dół dróg oddechowych jego stężenie gwałtownie spada, zanim ozon osiągnie pęcherzyki płucne.

Jak widać, reaktywność gazu odgrywa istotną rolę w szybkości jego przechodzenia do tkanki nabłonkowej i sprawia, że gaz reaktywny działa toksycznie głównie na drogi oddechowe, a nic na inne narządy.

losy gazu niereaktywnego nierozpuszczalnego w wodzie

Przy kładem niereaktywnego związku lipofilowcgo jest benzen. Wchłanianie par takiego związku zachodzi głównie w pęcherzykach płuc. a wydajność wchłaniania jest funkcją stężenia par w pęcherzykach płuc i współczynnika podziału powictr/c.krcw

Podczas gdy niektóre pary zw iązków lipolllowych przechodzą przez drogi oddechowe niezmienione, inne mogą ulec przemianie w płucach do toksycznych metabolitów Przykładem takiego związku jest butadien, który powoduje powstanie nowotworu w płucach u myszy, ale nic u szczurów. Bezpośrednim sprawcą jest powstający z butadienu jego metabolit monoepoksyd Badanie przemiany butadienu do monoepoksydu w warunkach in ritro Iskiawki płuca myszy, szczura i człowieka i wykazały najwyższą wydajność przemiany u myszy, co było zgodne z wynikami badań in viw Z badań tych wynika też, żc człowiek podobnie jak szczur jest mniej wrażliwy na kancerogenne działanie butadienu.

3.4. Wchłanianie przez skórę

Skóra stanowi barierę oddzielającą cały organizm od otoczenia W pizcszłości uważano, żc związki chemiczne mc wnikają do organizmu pr/cz skórę. Badania jednak dowiodły, że pogląd ten nie jest prawdziwy. Przenikanie większości związków chemicznych przez skórę jest powolne, ale ta droga dostawania się substancji toksycznych do organizmu człowieka i zwierząt należy do bardzo istotnych.

Skóra składa się z trzech warstw: zewnętrznej, ochronnej, zwanej naskórkiem (epidemii.*), warstwy śr<xikowej, unaczynioncj, zwanej skórą właściwą {dermis). oraz wewnętrznej warstwy podskórnej, składającej się z tkanki tłuszczowej i tkanki łącznej {hypodermiś). Prócz tego w obrębie skóry występują wytwory skóry, takie jak cebulki włosowe, gruczoły łojowe i potowe (rys. 3.5).

Istnieją trzy możliwe sposoby przenikania substancji chemicznych przez skórę. Są to: dyfuzja przez naskórek do skóry właściwej, wnikanie przez kanaliki potowe oraz wnikanie wzdłuz mieszków włosowych, w których tkwią cebulki włosowe. Mimo iż kanaliki potowe i szczeliny przy mieszkach włosowych są dla większości związków chemicznych łatwymi drogami wnikania do unaczynioncj warstwy skóry (transport transfolikulamy), to

70    3. DROGI WCHŁANIANIA, METABOLIZM I WYDALANIE KSCNOBIOTYKÓW