063

Pr. jbiur (><1 rrd. pnż.dr.hib.J. K. PiotrowOn^i' *IV stawy    Vimm iiKtt. ISBN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

Rozdział 3

Drogi wchłaniania, metabolizm i wydalanie ksenobiotyków

Andrzej Sapota

3.1. Drogi wchłaniania

Związki obce - ksenobiotyki - mogą przenikać do ustroju różnymi drogami, co ma duże znaczenie dla przebiegu i intensywności zatruć. W warunkach przemysłowych drogami wchłaniania są: układ oddechowy, przewód pokarmowy i skóra.

Sposób dostawania się ksenobiotyków do ustroju zależy przede wszystkim od warunków, w jakich człowiek styka się z daną substancją, oraz od jej stanu skupienia. Ksenobiotyki występujące w stanic stałym lub ciekłym oraz ich roztwory mogą przedostawać się do ustroju przez układ pokarmowy lub przez skórę Ksenobiotyki w stanic gazowym, w postaci pat lub aerozoli, najłatwiej są wchłaniane w drogach oddechowych Możliwa jest ponadto rcsorpcja par i gazów przez skórę. Aerozole gromadzą się szczególnie łatwo na owłosionych częściach skóry, dlatego łatwo przenikają do organizmu.

3.2. Transport ksenobiotyków przez błony biologiczne

Przejście substancji z miejsca jej kontaktu z ustrojem do krwiobiegu, a także jej transport do różnych tkanek wymagają przekroczenia licznych barier, jakie stanowią błony biologiczne: komórkowe i subkomóikowe.

Ze względu na mechanizm przenikania substancji obcych przez błony biologiczne rozróżnia się następujące możliwości:

•    dyfuzja przez pory,

•    bierna dyfuzja przez warstwę bialkowo-lipidową błony.

•    transport przenośnikowy.

3.2. TRANSPORT KSENOBIOTYKÓW PRZEZ BŁONY BIOLOGICZNE 63