043

Pr. jbiur (><1 rrd. pn.ż.dr.hib.J. K. PiotrowOn^i' *(Y<taavy totafciitiigi*. Vimm iiKtt. ISBN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

W trakcie 9CI-dniowcgo testu należy uważnie obserwować zwieizęta i wykonywać wiele oznaczeń Trzeba kontrolować spożycie karmy t wody oraz masę ciała szczurów Zmiana masy ciała, a szczególnie jej coraz wolniejszy przyrost, jest czułym wskaźnikiem ogólnego stanu zdrowia zwierząt O szkodliwym działaniu substancji mogą świadczyć zmiany w wyglądzie i zachowaniu szczurów. W czasie eksperymentu ocenia się wygląd sierści, ruchliwość zwierząt, stan oczu. pyska, zębów. uszu. nosa. Wskazana jest obserwacja funkcji układów oddechowego, krążenia, nerwowego. Wyspecjalizowane laboratoria wykonują m in. elektrokardiografię, elektroencefalografię, elektromiografię, badania przewodnictwa nerwowego. Po 24 godzinach po podaniu ostatniej dawki pobiera się narządy do badań histopatologicznych i biochemicznych Zakres tych badań moZe być podobnie jak w przypadku oceny toksyczności 28-dmowcj bardzo szeroki i obejmować:

•    badania hematologiczne krwi,

•    badania biochemiczne krwi.

•    badania biochemiczne wątioby,

•    badania moczu.

•    badania histopatologiczne narządów i tkanek łco najmniej 20>.

W bardzo rzadkich i uzasadnionych przypadkach badania toksyczności podpr/ewlckłcj można wykonywać na zwierzętach innych niż giyzonic < psach, małpach).

Ocenę toksyczności podpr/cwlckłcj przeprowadza się również po narażeniu inhalacyjnym. Do badania bierze się zwykle 3 4 grupy szczurów łpo 5 każdej płci) i naraża na różne stężenia związku przez 6 godzin dziennie Do oceny ewentualnego działania opóźnionego wykorzystuje się dodatkowo tzw. grupę satelitarną, którą eksponuje się na najwyższe stężenie, a po zakończeniu narażenia obserwuje jeszcze przez 14 dni. Po zakończeniu 90-dniowcj ekspozycji inhalacyjnej oprócz analiz opisanych wcześniej wykonuje się dokładne badania histopatologiczne dróg oddechowych.

Toksyczność podprzcwlckłą można oceniać również po 90-dtnowym nanoszeniu różnych dawek (stężeń) ksenohiotyku na skórę szczurów, królików lub świnek morskich.

Badanie toksyczności przewlekłej jest najhardziej przydatne do oceny skutków długotrwałego działania substancji, na jakie człowiek jest narażany w pracy i w środowisku naturalnym Ocena toksyczności przewlekłej jest jednak bardzo kosztowna, gdyż wymaga długotrwałych eksperymentów badania prowadzi się zwykle przez 2 lata Tc długotrwałe doświadczenia prowadzi się w celu ustalenia stężeń, przy których wielokrotne narażenie nic wywoływałoby efektów toksycznych. W doświadczentch nad toksycznością przewlekłą powinien być wyznaczony najwyższy poziom niewywolujący efektów - NOALL {No ObserwdAdwrse Effect Lew!) oraz najniższy poziom je wywołujący - LOAEL i/.rmvst Ohserwd Adwrse Effeci Lewi). Dzięki

2.5. BADANIt TOKSYCZNOŚCI NA ZWIERZĘTACł I DOŚWIADCZALNYCH 43