074

Pr. jbiur (><1 rrd. pn.ż.dr.hib.J. K. Pk>uvwUKgi> *IY stawy    Vimm 200&. ISBN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

Zaabsorbowane związki chemiczne są wprowadzane bezpośrednio do wątroby poprzez żyłę wrotną. Mogą także wniknąć do układu krwionośnego przy udziale układu Iimfatycznego, omijając wątrobę. Część doustnie przyjętc-go związku chemicznego, jaka dociera do układu krążenia organizmu, określa równanie:

^ _ AUC [doustnie)

AUC (dożylnie)

gdzie BA oznacza biodostępność (bioprzyswajalność; ang hioarailability), a AUC powierzchnię pod wykresem zależności stężenia ksenobiotyku w osoczu od czasu dla przedziału czasu od zera do nieskończoności.

3.6. Dystrybucja i wiązanie tkankowe ksenobiotyków

Związek obcy przenika od miejsca wchłaniania do tkanki, skąd na skutek dyfiizji lub pcrsorpcji dostaje się do krwi Następnie może być transportowany do tkanek, w których ulega przemianie i wywiera działanie toksyczne na określony układ Metabolity substancji mogą wrócić do krwi. a następnie mogą zostać wydalone. Możliwe jest też odłożenie depozytu substancji (a także metabolitu) w tkance o niskiej aktywności metabolicznej

Ksenobiotyki mogą być wiązane we krwi przez krwinki lub przez białka osocza Wraz z krwią są one przenoszone do wszystkich tkanek i narządów, przy czym szybkość ich zaniku we krwi zależy w dużej mierze od stopnia związania Substancje słabiej związane, dobrze rozpuszczalne w wodzie, są szybko rozprowadzane do tkanek

Substancja, jeżeli jest dobrze rozpuszczalna w wodzie i stosunkowo źle w tłuszczach (np. niższe alkohole), będzie się rozmieszczała w tkankach proporcjonalnie do zawartości wody całkowitej, dlatego wprowadzając ją do krwiobiegu w znanej dawce, można z góry przewidzieć jej początkowe stężenie we krwi i w tkankach. Często stosuje się pojęcie tzw. pozornej objętości dystrybucji < Ki), która jest ilorazem dawki podanej <Z>) i początkowego stężenia we krwi (C):

Pozorna objętość dystrybucji ksenobiotyku może przybierać różne wartości odpowiadające objętości samego osocza krwi. płynów- pozakomórkowych. całkowitej wody ustrojowej, a nawet może tę objętość przekraczać, zwłaszcza w przypadku substancji lipolilowych

Substancja zawarta we krwi może się odkładać w tkance tłuszczowej i proces ten jest odwracalny. Znając objętości interesujących nas obszarów (wodnego i tłuszczowego) oraz współczynnik podziału w-oktanol/woda. można oszacować ich udział w rozmieszczeniu substancji

74    3. DROGI WCHŁANIANIA, METABOLIZM I WYDALANIE KSCNOBIOTYKÓW