161

161



Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa 2006, ISBN 83-204-3122-0 © by WNT

nego do prawidłowego metabolizmu glukozy. Jakkolwiek czynnika tego dotychczas nie wyizolowano z układów biologicznych, postulowano że jest nim kompleks chromu z kwasem dinikotynowym i glutationem. Pierwiastek ten występuje w RNA i prawdopodobnie działa stabilizująco na jego strukturę. Ponadto przypisuje się mu istotną rolę w przemianach białek (chrom jest m.in. składnikiem trypsyny), lipidów (zwłaszcza cholesterolu) oraz wzmaganie działania insuliny. Znane są przypadki zaburzeń (zmniejszenie aktywności insuliny, obniżenie tolerancji glukozy) u ludzi wskutek niedoboru chromu. Objawy takie indukowano także u zwierząt karmionych karmą ubogą w chrom.

6.3.2. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia

W środowisku praktycznie cały chrom pochodzenia naturalnego występuje na -ł- III stopniu utlenienia. Przyjmuje się, że cały chrom Cr6+ jest pochodzenia antropogennego. Przemysłowa zastosowanie chromu sześciowartościowego datuje się na początek XIX w., zatem doświadczenie z tą formą chromu jest stosunkowo krótkie.

Podstawowym minerałem o znaczeniu przemysłowym jest chromit (żcla-ziak chromowy, FcOCr2Oj). Światowe wydobycie rud chromu w roku 1985 wynosiło 11 min ton (w tym ok. 50% stanowi chrom). Główne zastosowanie znajduje w metalurgii, przy produkcji tzw. ferrochromów i innych stopówkwasoodpornych. Kwas chromowy stosowany jest w galwranizacji, a siarczan chromu w garbarstwie. Ponadto związki chromu wykorzystywane są przy produkcji środków grzybobójczych i środków ochrony drewna. Chromit, ze względu na wysoką temperaturę topnienia, jest wykorzystywany przy produkcji cegieł, którymi wykłada się piece hutnicze. Chromiany stosuje się ponadto jako inhibitory korozji, np. w silnikach dieslowskich.

Zawodowe narażenie na chrom występuje głównie przy wydobyciu i przeróbce rud chromu. Powrażnym źródłem narażenia jest spawanie z zastosowaniem elektrod chromow'o-niklowych, gdzie w bezpośredniej strefie oddychania spawacza powstają wysokie stężenia sześciowartościowego chromu. Oprócz narażenia drogą inhalacyjną, ważne jest także narażenie przez skórę, które ma duży udział w powstawaniu dermatoz zawodowych. Egzemy chromowre najczęściej występują u: malarzy pokojowych, galwanizerów', mechaników, ślusarzy, artystów grafików', cieśli, chemików, pracowników' przemysłu garbarskiego i tekstylnego, a także w budownictwie u osób mających kontakt z cementem.

Źródła narażenia populacji generalnej na chrom, zwdaszcza w ujęciu ilościowym, są słabo rozeznane. Oznaczanie śladowych ilości chromu występujących wr żywności i wodzie pitnej stanowi poważny problem analityczny. Wyniki uzyskane przez różnych autorów wskazują na istotne różnice i powinny być ostrożnie interpretowane. Przyjmuje się, że dzienne pobranie chromu wynosi od 50 do 200 pg.

6.3. CHROM 161


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa
Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa
Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa
Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa
Pr. zbiór, pod red. prof. dr. liab. J. K. Piotrowskiego "Podstawy toksykologii". Warszawa

więcej podobnych podstron