167 2

lenie celu terapii jest zajęciem trudnym i wymagającym nierzadko wiele czasu i wysiłku. Celem powinien być jakiś ważny krok, jaki chcielibyśmy, aby wykonało dziecko dzięki naszej terapii. Na najniższych poziomach rozwoju cele narzucają się same. Uzyskanie i zwiększenie kontroli nad ruchami ciała lub rozpoczęcie i rozwinięcie manipulacji to pierwsze dwa duże kroki, jakie musi postawić na drodze rozwoju każde dziecko. Na dalszych etapach istnieje szersza możliwość wyboru strategii pracy z dzieckiem. Możemy, na przykład, poszerzać zdolności manipulacyjne dziecka, uczyć rozróżniania przedmiotów i rozumienia ich nazw, pracować nad rozwojem zdolności komunikacyjnych, usprawniać czynności karmienia lub ćwiczyć czynności fizjologiczne, pracow^rać nad zaburzonymi elementami zachowania dziecka, ćwiczyć percepcję wzrokową lub słuchową.

Wszystkie wyżej wymienione cele są ważne. Nie da się jednak jednocześnie realizować wszystkich. Każdy nauczyciel powinien określić pewne priorytety. Czym powinien się kierować terapeuta w wyborze celów terapii? Istnieje kilka możliwości postępowania w ustalaniu strategii pracy.

Po pierwsze, możemy rozwijać te umiejętności dziecka, które według naszej oceny uczeń jest w stanie szybko opanować. Strategia poszukiwania szybkiego sukcesu jest potrzebna zwłaszcza dzieciom o słabej aktywności własnej.

Po drugie, możemy pracować nad tymi czynnikami, które wyraźnie hamują rozwój różnych możliwości dziecka, na przykład nad rozwijaniem percepcji słuchowej lub uwrażliwianiem dłoni na dotyk. Nie liczymy wówczas na szybki efekt w postaci dużych zmian w zachowaniu dziecka, sądzimy jednak, że żmudna praca na pewnym polu, na przykład poprawianie zdolności widzenia ucznia, uczyni możliwym dalsze duże kroki, przykładowo, w^r zakresie poszerzenia możliwości komunikowania się lub poprawienia zdolności manipulacyjnych.

Po trzecie, możemy brać pod uwagę zapotrzebowanie, jakie zgłasza nam samo dziecko. W wypadku niektórych dzieci szybko zorientujemy się, jakie formy pracy budzą ich szczególne zainteresowanie. Nic musimy wówczas zastanawiać się, co dziecku zapewni szybki sukces, dziecko samo nam to sygnalizuje.

Po czwarte, cele terapii mogą wyznaczać rodzice lub otoczenie dziecka. Bardzo często rodzice chcą na przykład nauczyć dziecko kontrolowania potrzeb fizjologicznych lub poprawiać jego umiejętności w zakresie samodzielnego jedzenia. Otoczenie dziecka może, przykładowo, nie tolerować pewnych jego zachowań, które często bywają przyczyną różnorodnych utrudnień w funkcjonowaniu społecznym ucznia.

Spełnianie życzeń rodziców lub otoczenia nie może się oczywiście kłócić ze zdrowym rozsądkiem. Jeżeli ocenimy, że wymagania rodziców są zbyt wygórowane lub szkodliwe dla dziecka, to nie powinniśmy na ich