i-Na-
chomości wymaga jednak zwykle zewnętrznego finansowania. W tym celu wykorzystywana jest spółka „B”, z reguły zarejestrowana w raju podatkowym, której udziałowcem jest instytucja charytatywna. Spółka „B" pozyskuje finansowanie z kredytów bankowych. Środki pozyskane przez fundusz wraz z kredytem służą finansowaniu nabycia nieruchomości. Własność nieruchomości zostaje przypisana spółce „B”. Ona też leasinguje (ijara) nieruchomość spółce „A”. Wpływy z najmu i dzierżawy osiągane przez podmiot „A” powinny starczyć na opłacenie raty leasingowej. Ewentualne nadwyżki transferowane są ze spółki „A” do funduszu i stanowią zysk inwestorów wypłacany w formie dywi-
.Na rynku funkcjonują także państwowe fundusze, w których gromadzone są środki przeznaczone na wsparcie finansowe przy budowie domów o niskim lub średnim standardzie. Przykładem jest powołany przez rząd w Arabii Saudyjskiej w połowie lat 70 tych Real Estate Development Fund. Do 2006 roku wsparto finansowo budowę 613 tys. domów2. W Dubaju od 1975 roku działa z kolei podległa rządowi Dubai Development Board, specjalizująca się w udzielaniu obywatelom o średnich lub niskich dochodach nieopro-centowanych pożyczek na zakup ziemi lub budowę domów'73 . Dodatkowo poprzez agencję rządową realizowany jest Shaikh Zayed Housing Program. 20% zysku wypracowanego przez Bank Centralny ZEA w 2006 roku, co stanowiło ponad 530 min AED zasiliło środki tego funduszu74.
Aktywni na tynku są także deweloperzy. Podmioty o uznanej marce same pozyskują środki w drodze emisji sukuk lub poprzez tworzenie funduszy. Wspierają również finansowo swoich klientów przy zakupie nieruchomości. Drugi sposób finansowania wybrała firma działająca w sektorze nieruchomości KM Properties. Utworzono zgodny z szari’atem fundusz inwestycyjny zarządzający aktywami o wartości 2,3 mld USD. Środki z oferty planowano wykorzystać głównie na stworzenie sieci hoteli odpowiadających wymogom prawa religijnego. Inwestycje skoncentrują się na hotelach czterogwiazdkowyćh. Firma dostrzegła bowiem niszę na rynku i postanowiła ją zapełnić7*. Wg stanu na połowę 2006 roku w Dubaju na 9000 pokoi w hotelach pięciogwiazdkowych przypadało około 6200 pokoi w hotelach czterogwiazdkowyćh76.
The An-Nakheel Group (The home of pure shariah fi-nance Solutions) jest jedną z największych firm budowlanych na świecie. Nakheel jest wykonawcą wspomnianego wcześniej projektu The Palm Islands, zwanego ósmym cudem świata. Obecnie firma realizuje projekty o łącznej wartości 30 mld USD. Nakheel jest filią Dubai World, holdingu zarządzającego rynkiem nieruchomości w imieniu rządu Dubaju. W ramach omawianej grupy funkcjonują An-Nakheel Capital (Propietary) Limited tworzący innowacyjne rozwiązania finansowe na rynku nieruchomości i pozyskujący z rynku środki finansowe dla całej grupy oraz An kheel Property Finance Limited, oferujący zgodne z sza-ri’atem produkty finansowania nieruchomości77.
Działalność Nakheel opiera się głównie na kapitale własnym. Wskaźnik zadłużenia firmy sięga 10-12%. W grudniu 2006 roku firma przeprowadziła największą z dotychczasowych emisji sukuk. Trzyletnie ijara sukuk o wartości 3,5 mld USD są notowane na Dubai International Financial Exchange. Ofertę pomogły przeprowadzić Dubai Islamie Bank oraz Barclays Capital78. Środki, jakimi dysponuje firma muszą być ogromne, gdyż IPO traktowane zwykle jako forma pozyskania środków na rozwój planowane jest dopiero za 2-3 lata77.
Podsumowanie
Realizacja zakrojonych na szeroką skalę projektów inwestycyjnych wymaga pozyskania finansowania z różnych źródeł. W krajach regionu Zatoki Perskiej problem ten odczuwany jest w niewielkim stopniu. Większość inwestycji finansowana jest w sposób bezpośredni łub pośredni przez rządy, które z kolei swą komfortową sytuację zawdzięczają olbrzymim wpływom ze sprzedaży surowców energetycznych. Prywatne firmy śmiało pozyskują kapitał emitując akcje lub sukuk na krajowych rynkach oraz zagranicą. Generalnie inwestycje w infrastrukturę, przeznaczone dla biznesu oraz mieszkalne w segmencie premium nie napotykają trudności finałowych.
Banki kierują ofertę również do klientów detalicznych. Zdecydowana większość produktów opiera się na tradycyjnych instrumentach finansów islamskich. Stopień wykorzystania kredytów na cele mieszkaniowe jest niewielki. Sytuację tę można porównać do obserwowanej w Polsce na pod koniec ubiegłego stulecia. Mieszkańcy krajów arabskich mogą liczyć jednak na bardziej wydatną pomoc ze strony swoich rządów, czego przykładem są państwowe fundusze wspierające budownictwo mieszkaniowe. W przemówieniu wygłoszonym w kwietniu 2007 roku przez Jego Wysokość Szejka Mohammad bin Rashid Al Maktoum, premiera ZEA i władającego Dubajem dotyczącym federalnej strategii rządowej dla ZEA zwrócono uwagę na sytuację na rynku mieszkaniowym80. Obiecano zwiększenie skali współpracy miedzy sektorem rządowym a prywatnymi instytucjami. Wsparcie inwestycji o niskim lub średnim standardzie poprawi sytuację na rynku mieszkaniowym, a zarazem pozwoli deweloperom w mniejszym stopniu uniezależnić swoje wyniki od inwestycji w segmencie premium. Segment ten oferuje wysokie marże, widać jednak już oznaki nasycenia rynku. Budownictwo mieszkaniowe o niższym standardzie, obecnie mniej atrakcyjne, ma przed sobą jednak dobre perspektywy.
http.7/www.tayk>rwessing.com/webslte/generator/taylorwessing/coment/newsletters/items/UK/issues/IslamicFinanceUpdaie_UK_Newsiet-
ter_Jul06.en, property-pdf.pdf.
Real Eslate Deuelopment Fund approues S320 million In mortgage loans, http://www.saudiembassy.net (16.02.2007). http://www.dubaidb.gov.ae/about_ddb/history.html.
Al Rosiamaniforms sharia-complainl holeIfund, http://www.uaepropeitytrends.com/ptrends/mvnforum/printthread?thread-1351 (04.01.2007).
;j Three Brand Tiers Plannedfor New Sharia-Complainl Hotel Chain, http://www.km_properties.com U0.01.2007). http://www.annakheelgroup.com/groupcompany.htm. l-argest sukuk euer, International Financial Law Review, http://www.iflr.com.
A wonderful new wtrld, http://www.aawya.com.
NR 61/2007
ŚWIAT NIERUCHOMOŚCI