174 2

8.    Naśladownictwo ruchowe

Skala jest miarą zdolności dzieci do naśladowania zachowań ruchowych. Często skale naśladownictwa dotyczą także innych obszarów zachowania, na przykład naśladownictwa werbalnego, które rozwojowo jest wcześniejsze (tego typu naśladownictwo mierzy skala rozwoju mowy). Dzieci z głębokim upośledzeniem często mąją mocno zaburzoną zdolność do naśladowania. Ma to swoje źródło bądź w słabych możliwościach ruchowych dziecka, bądź w zaburzonym kontakcie z dorosłymi, bądź też w nikłych możliwościach poznawczych. Rozstrzygnięcie tego dylematu ma duże znaczenie w wyborze strategii pracy z uczniem.

9.    Koordynacja wzrokowo-ruchowa

Skala jest miarą zachowań dziecka wymagających współdziałania percepcji wzrokowej i ruchów ręki.

10.    Funkcje poznawcze

Skala przedstawia wskaźniki dotyczące spostrzegania, wyobrażeń, uwagi, pamięci i myślenia na poziomic inteligencji sensoryczno-motoryczncj.

11.    Samodzielność

Skala obejmuje głównie wskaźniki dotyczące zachowań dziecka podczas jedzenia i ubierania się. Są to najczęściej występujące w interesującej nas grupie dzieci zachowania, które wyraźnie mogą zmieniać się w kierunku od zależności od osób dorosłych do pewnej samodzielności i jednocześnie mąją duże znaczenie praktyczne, zwłaszcza dla rodziców' dzieci.

Karty obserwacyjne z odpowiednimi skalami dobrze jest wypełniać w' sposób ciągły. Obserwując dziecko podczas zajęć, możemy się zastanawiać nad jego różn>^rmi możliwościami. Podczas gdy zorientowanie się w możliwościach dziecka dotąd nam nieznanego wymaga czasami kilku miesięcy pracy, to obserwacja umiejętności dobrze znanego nam ucznia sprowadza się najczęściej do przyglądania się tylko kilku jego zachowaniom.

Poszczególne zadania na skalach obserwacyjnych ułożone są według kolejności ich występowania u statystycznie przeciętnego dziecka, w toku jego rozwoju. U dzieci z zaburzonym rozwojem kolejność nabywania poszczególnych umiejętności może się bardzo różnić od średniej statystycznej. Jest to zjawisko opisywane w' literaturze, które potwierdza się w praktyce. Osobiście znam przykład dziecka, które nauczyło się chodzić, nie umiejąc raczkować. Specjalnie podąję ten przykład, gdyż rozwój ruchowy jest, w^r porówmaniu do innych wymiarów rozwojowych, nąjbardziej harmonijny. Tak więc, jeżeli nasz uczeń nie jest w stanic nauczyć się