2009 01 02 2649

G W vj.Lo.xi, S > Pulty. CAn.lt)    Wjtt/j.. j :o)7

ISBN *7MJ-*l-lS}ZIO. C by WN PWN 2107

13.4. Kompleksy metali z Ugandami pochodzenia antropogenicznego    351

Tabela 13.4. Wartości log K,_u kompleksów 1:1 wybranych metali 7. H.nta*'

Jon metalu	log K	Jon metalu	log Kn
Mg^łf	5.47	Mn'*	7.46
Ca^1*	6,39	Cu^n	12.94
Fe^2’	8.82	Zn^2*	10.66
Fc^}*	15.9	Pb^2’	11.34

•‘A F. MArtell. „The influence <>r namral atkI sytnhetic ligands on rhe itanspiwt and function t>( mdiii *ons (n tlie enuinonmenl". Piire Appi. Chrm.. 44. SI 11975).

stosunkowo duże stężenie metali, takich jak miedź, nikiel i ołów. to metale te tworzą chemicznie trwale kompleksy z Hmta. W przeciwieństwie do wolnego ligandu. kompleksy metali są całkowicie odporne na degradację inicjowaną przez drobnoustroje.

Stwierdzono, że stężenie Hinta w wodzie tuż poniżej punktu zrzutu odpadów osiąga wartość setek pg • L \ szczególnie w zimnym klimacie, gdzie biodegradacja nic przebiega całkowicie. W Przykładzie 13.5 rozpatrzymy sytuację, gdzie rozpuszczona micdź(II) występuje w strumieniu ścieków, który zawiera małe resztkowe stężenie H?nta. Określimy, w jakich postaciach miedź, i kwas są obecne w wodzie, pomijając obecność innych możliwych czynników kompleksu jących lub metali.

Aby dokonać obliczenia, wykorzystamy reakcję powstawania kompleksu (H/T = tynta):

Cu²⁺(aq) + T^?-(aq) -*• CuT <aq) logK_tw = 12.94    (13.10)

Jest to reakcja odpowiadająca definicji stałej tworzenia kompleksu, jednak w samej wodzie jedynie część miedzi i kwasu jest obecna w takiej prostej postaci. Możemy obliczyć te dwie części, stosując metody opisane wcześniej.

Należy przypomnieć, że miedź, podobnie jak i inne jony metali, istnieje w roztworze wodnym w postaci uwodnionej i może dojść do deprotonowania skoordynowanych cząsteczek wody. W przypadku miedzi w wodzie pierwszemu (jedynie znaczącemu) stopniowi deprotonowania odpowiada p/Tji = 7.53 (tab. 13.1). Dla akwakompleksu o liczbie koordynacyjnej 4 reakcję tę można zapisać w postaci równania

Cu(H₂0)J⁺(aq) + IDO ;± Cu(H₂Ob(OH)⁺(aq) 4 H₃0⁺(aq)    (13.11)

Wzór Cu(H₂0)²¹ można w uproszczeniu przedstawić jako Cu²⁺, a Cu(H'0);(0H)⁺ w postaci CuOH⁺.

Ułamek miedzi obecnej w postaci całkowicie sprotonowanego akwakompleksu Cu²⁺ obliczamy, stosując metodę opisaną w p. 10.1. W omawianym przypadku obliczenie to jest bardziej proste, ponieważ akwakomplcks miedzi można uważać za kwas jednopro-tonowy.